خلاصة:
جنگها در طول تاریخ، پیامدهای خواسته و ناخواسته بسیاری را به همراه داشتهاند، که تاثیر زیادی بر وضعیت حال و آینده جامعه جنگزده و محیطهای پیرامونی خود به جا گذاشته است؛ که از جمله آنها میتوان به؛ آوارگی، مهاجرت و پناهندگی انبوه جمعیت، گسترش و شیوع فرهنگ خشونت و افراطیگری، انهدام آثار فرهنگ و تمدنی، تهدید جدی بنیان خانواده، کاهش انسجام اجتماعی و تنزل هویت جمعی با افزایش تفاوتهای قومی و مذهبی و ناهنجاریهای فرهنگی و اجتماعی و هویتهای برساخته مجعول ... اشاره کرد. یورش به سرزمین عراق و اشغال این کشور هم از این قاعده مستثنی نبوده و آثار و تبعات فرهنگی و اجتماعی بسیاری را به همراه داشته است که جامعه عراقی را در معرض از همگسیختگی وآسیبهای فرهنگی اجتماعی فراوان قرار داده است. همه اینها حاصل خشونت، ناامنی و ناپایداری ناشی جنگ و اشغال این کشور است. این درحالی است که اخبار منتشره دربارة پیامدهای فرهنگی اشغال عراق، اغلب به انهدام و غارت آثار باستانی این کشور معطوف بوده وکمتر به دیگر ابعاد اشغال پرداخته شده است. در این مقاله تلاش شده، ضمن طرح برخی از پیامدهای فرهنگی و باتوجه به مقوله هویت و پیامدهای ایجابی بر فرهنگ عراق در قانون جدید این کشور، ارزیابی مناسبی از پیامدهای فرهنگی ناشی از اشغال این کشور ارائه شود و به این سؤال که پیامدهای فرهنگی ناشی از اشغال عراق چه بوده است؟ پاسخ داده شود. روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی است، که از دیدگاه اندیشمندان حوزه امنیت فرهنگی با رویکرد سازهانگارانه بهره خواهیم برد.
ملخص الجهاز:
"اوائل با حمله تندروهای سلفی و تکفیری همراه میشود؛ اما چرا اینگونه مراسمهای مذهبی مورد هجوم قرار میگرفتند؟ برگزاری مراسمهای عزاداری امام حسین(ع) و یادآوری حماسه عاشورا چه تهدیدی را متوجه گروههای تندرو میکند؟ در پاسخ به نظر میرسد طراحان عملیاتهای انتحاری از ظرفیت هویتسازی برگزاری این آئینها نگران هستند یادآوری حماسه عاشورا و واقعه کربلا، برای جامعه عراقی که با مشکلات هویتی مواجه است میتواند منبع تولید هویت دینی عمل کند و عزت، افتخار و امید به آینده را بین مردم عراق با درسآموزی از امام حسین(ع) زنده نماید و فرایند ملتسازی در این کشور را تحت تأثیر جدی قرار دهد.
اعتقاد شیعه به امامت، عتبات مقدسه و اماکن مذهبی بهویژه برای شیعیان در عراق همواره در ارتقای فرهنگ شیعه و هویتهای دینی و فرهنگی ایشان بسیار مهم و مؤثر بوده و بههمین دلیل است که تدوینگران قانون اساسی جدید عراق بر حفظ حرمت این اماکن بهطور خاص توجه کردهاند و بر تضمین انجام آزادانه شعائر در آنها در اصل دهم همین قانون اساسی تأکید کردهاند.
بنابراین، در این مقاله تلاش شد پیامدهای فرهنگی اشغال عراق و شناخت تهدیدها و فرصتهای ناشی از آن بررسی شود و جمعبندی پاسخهای یافت شده در جریان این مطالعه به شرح ذیل است: با مطالعه صورت گرفته در صحنه میدانی، درخصوص برخی آسیبهای وارده به مظاهر و عناصر مادی و غیرمادی هویت عراقیها در جریان اشغال این کشور بیان شد، آثار تمدنی و اموال فرهنگی عراق به منظور جنبه مادی فرهنگ عراقی در جریان حمله کشورهای ائتلاف بهطور فاجعه باری تخریب و غارت شد."