خلاصة:
هدف: هدف این نوشتار، توجه به جریان بسیار مهم و روبه گسترش مهاجرت نخبگان از رشتههای مهندسی و حرکت آنان به سمت رشتههای علوم انسانی در مقطع تحصیلات تکمیلی و واکاوی و تبیین انگیزهها و دلالتهای مهاجرت آنان است.روش: این تحقیق با روش کیفی به مصاحبه با 40دانشآموختۀرشتههای مهندسی دانشگاههای شریف، تهران، امیرکبیر و علم و صنعت پرداخته که در خلال سالهای دهۀ80 با تغییر مسیر تحصیلی و زندگی خود، رشتههای علوم انسانی و هنر را برای ادامۀراه خود انتخاب کردهاند.یافتهها: جریان مهاجرت نخبگان مهندسی به علوم انسانی، نه یک جریان واحد، بلکه حداقل متشکل از شش جریان ماهیتا متفاوت است که به صورت سنخشناسی ششگانۀفراریان، منفعتجویان، اثرگذاران کلان، خودجویان، تحولخواهان انقلابی و رفرمیستها طبقهبندی میشوند.نتیجهگیری:نتایج این پژوهش کیفی نشان میدهد که عدم رضایت از تحصیل در رشتههای فنی، عنصر مشترک در میان مهاجران است. عدم ارضای استعدادها و نیازهای متعالی انسان، عدم ارضای روحیۀ تأثیرگذاری و نقشآفرینی عمومی و اجتماعی و بی ارتباطی با آرمانهای فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی از یکسو و جهان مدرن از سوی دیگر،از مهمترین دلایل انصراف این نخبگان از رشتههای مهندسی و ورود آنان به دنیای علوم انسانی است؛ دلایلی که هریک متضمن یکی از بیماریهای عمیق نظام آموزش عالی امروز ایران است
In iranian higher education status; technological and engineering Sciences are in the top priority as various respects. Yet there aren't enough studies to evaluate and examine suchone-dimensional structure which conduct young elites exclusively to engineering fields.
Objectives:An Important signal to understand and study this unbalanced situation، is the very important expanding trend of elite emigration from engineering fields of study to Humanities and social sciences at graduation، who we have studied theirincentives، tendencies and implications in this research.
Method: By qualitative method، 40 graduates have been interviewed، who were all graduated from Iran’s most prestigious Universities: Sharif، Tehran، AmirKabir and Elm-o-san’at graduations، attending Humanities or Social Sciences in M.A or Ph.Dbetween 2003-2013.
Results: The results of the present research indicate that the trend consists of six types of immigrants which have their own different characteristics and implications: refugees، utilitarian، macro-activists، Self-Seekers، Revolutionary reformists، and modern reformists.
Conclusion:Survey shows resentment of studying engineering held as a common. unfulfilledtalents and humanistic premier needs، unfulfilled public and socialacting demand in higher levels of administration، being far from islamic revolution’s cultural- political tenet as well as modernism ideology، were the most important reasons to dissuasion from technological sciences، shifting into humanities and social sciences. In Reason، each one indicates one deep disease of today’s Iranian higher education.
ملخص الجهاز:
روش: این تحقیق با روش کیفی به مصاحبه با 40دانشآموختۀرشتههای مهندسی دانشگاههای شریف، تهران، امیرکبیر و علم و صنعت پرداخته که در خلال سالهای دهۀ80 با تغییر مسیر تحصیلی و زندگی خود، رشتههای علوم انسانی و هنر را برای ادامۀراه خود انتخاب کردهاند.
عدم ارضای استعدادها و نیازهای متعالی انسان، عدم ارضای روحیۀ تأثیرگذاری و نقشآفرینی عمومی و اجتماعی و بی ارتباطی با آرمانهای فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی از یکسو و جهان مدرن از سوی دیگر،از مهمترین دلایل انصراف این نخبگان از رشتههای مهندسی و ورود آنان به دنیای علوم انسانی است؛ دلایلی که هریک متضمن یکی از بیماریهای عمیق نظام آموزش عالی امروز ایران است.
دکتر گلشنی، عضو هیئت علمی دانشگاه شریف و رئیس گروه فلسفۀ علم این دانشگاه، بخش مهمی از کسانی که برای ادامه تحصیل کارشناسی ارشد به رشته فلسفه علم میآیند را از این جنس میداند؛ کسانی که به طور معمول در دورۀ کارشناسی از موقعیت خوبی برخوردار بودهاند، اما منابع متعلق به تحقیق یادگارزاده و دیگران(1388) است و چون به واسطه و بدون مراجعۀ مستقیم نقل شده، در انتهای مقاله به منابع افزوده نشدهاند.
نکتۀ قابل توجه اینجاست که بر خلاف تصور مرسوم که نوعی ناتوانی علمی و هوشی در ادامۀ تحصیل در رشتههای مهندسی را برای دانشجویان تغییررشتهای فرض میکنند، نه تنها هیچگونه نشانهای بر چنین زمینهای در میان مصاحبهشوندگان یافت نشد، بلکه همانطور که گفته شد، برای عدهای از این افراد تعلق خاطر عمیق به فعالیت علمی، انگیزۀ اصلی تغییر رشتۀ آنان را ساخته است.
Hold by Tehran University & the Academy of Sciences, Published by Iran Society of Engineering Education.