حاکمان خراسان و گسترش اسلام در عهد اموی مقالة

پژوهشنامه تاریخ پاییز 1391 - شماره 28 التصنيف العلمية - البحثية (Azad University/ISC (‎18 صفحة - من 167 إلی 184 )

الکلمات المفتاحية: دین اسلام جزیه اشراف حاکمان خراسان نومسلمانان رعایا Peasants Khorasan Governors new Muslims majarity patricians Islam خراسان اسلام بومی حاکمان دین

fa en

خلاصة:

توسعه اسلام در ایالت خراسان عهد اموی به عوامل متعددی بستگی داشت غازیان، مجاهدان، فقیهان، عارفان، متکلمان و زاهدان هرکدام به نوعی در گروش بومیان به دین جدید موثر بودند. حاکمان خراسان هم در این ارتباط هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی داشتند برخی حاکمان عرب خراسان زمانی که به فکر تثبیت حکومت خویش بودند به فکر همدل شدن با بومیان و مسلمان نمودن اشراف و توسعه نفوذ خویش در بین رعایای نجبا بودند تا از این طریق هم متدینین را از خود راضی نمایند و خویشتن را طرفدار گسترش اسلام نشان دهند و هم ثغور قلمرو خویش را در برابر تهاجم ترکان بهتر حفظ نمایند و بر شورشهای احتمالی داخلی نیز بتوانند غلبه کنند از طرفی در مواردی نیز حاکمان منفعت طلب به جهت حس زیادهخواهی و ارجحیت درآمدهای اقتصادی بر رشد اسلام به اجبار از نومسلمانان جزیه میگرفتند و اصرار بر اهل ذمه بودن آنان داشتند و در این راستا بهانههایی میآوردند که باعث ارتداد بسیاری از نومسلمانان شدند و عملا تاثیر منفی در رشد اسلام داشتند.

ملخص الجهاز:

حاکمان خراسان هم در اين ارتباط هم تاثير مثبت و هم تاثير منفي داشتند برخي حاکمان عرب خراسان زماني که به فکر تثبيت حکومت خويش بودند به فکر همدل شدن با بوميان و مسلمان نمودن اشراف و توسعه نفوذ خويش در بين رعاياي نجبا بودند تا از اين طريق هم متدينين را از خود راضي نمايند و خويشتن را طرفدار گسترش اسلام نشان دهند و هم ثغور قلمرو خويش را در برابر تهاجم ترکان بهتر حفظ نمايند و بر شورش هاي احتمالي داخلي نيز بتوانند غلبه کنند از طرفي در مواردي نيز حاکمان منفعت طلب به جهت حس زياده خواهي و ارجحيت درآمدهاي اقتصادي بر رشد اسلام به اجبار از نومسلمانان جزيه ميگرفتند و اصرار بر اهل ذمه بودن آنان داشتند و در اين راستا بهانه هايي ميآوردند که باعث ارتداد بسياري از نومسلمانان شدند و عملا تاثير منفي در رشد اسلام داشتند. تلاش براي گسترش اسلام به جهت تثبيت حکومت ازطريق مسلمان نمودن اشراف غير از درآمدهاي اقتصادي، آنچه براي خلفا و امراي اموي اهميت زيادي داشت استقرار و تثبيت حکومتشان بود و براي نيل به اين مقصود گاه بر خلاف تعصب قبيله اي نخبگان قبايل مخالف را به کار ميگرفتند و يا از بسياري از کينه ها چشم پوشي مينمودند همچنين بخشش هايي را به بزرگان و اشراف داشتند تا بتوانند عوام مطاع آنان را نيز در اختيار داشته باشند و از اين راه با اشراف بومي ايالات انس ميگرفتند و در مواردي براي نيل به مقصود بزرگان بومي را مسلمان مينمودند و غيرمستقيم باعث گسترش و توسعه اسلام شده و خود را در ميان غازيان که در ايالات دوردستي چون خراسان و در مرزها و ثغورکم هم نبودند خوشنام ميساختند اين سياستي بود که در مرکز حکومت اموي دمشق هم اجرا ميشد و از همان ابتداي دوران اموي يکي از دلايل استحکام اقتدار معاويه هماهنگي وي با اشراف شام ١٩ و تا حدودي حتي با برخي از اشراف عراق بود.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول