خلاصة:
وقف یکی از سنتهای حسنهای است که در دین اسلام به انجام آن تاکید بسیار شده است و پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و ائمه معصومین علیهم السلام به عنوان رهبران و پیشوایان این دین مبین، به انجام آن اهتمام بسیار ورزیدهاند و تمامی مسلمانان را هم به عمل کردن به این دستور الهی تشویق و ترغیب نمودهاند. بر این اساس مسلمانان در همه ادوار تاریخ نسبت به عمل کردن به این سنت حسنه همت بسیار گماشتهاند و جهت جامه عمل پوشیدن به این فرمان الهی، تمامی یا بسیاری از اموال و داراییهای خود را وقف نمودهاند. یکی از این انسانهای خیرخواه و انساندوست که بسیاری از اموال و داراییهای خود را جهت منفعت بردن دیگران و در پرتو آن، جاودان شدن نام خود، در راه خدا و کسب رضایت او وقف نمود، «حکیمالملک اردستانی» است. حکیمالملک به دنبال مداوای دختر پادشاه هند، هدایا و اموال بسیاری بهدست آورد و همه آن داراییها را به دو شکل: موقوفات عام و موقوفات خاص، وقف نمود. مهمترین موقوفه عام ایشان مدرسه کاسهگران است که رقبات فراوانی داشته و مهمترین موقوفه خاص ایشان، موقوفه اولادی است که وقف بر اولاد سید روح الله جد اعلای خود نمود که این موقوفه نیز شامل رقبات متعددی بوده است. در این مقاله سعی شده ضمن معرفی حکیمالملک اردستانی، مهمترین موقوفات عام و خاص وی ذکر گردد و به برخی نکات مهم وقفنامه مدرسه کاسهگران و وقفنامه اولادی وی و رقبات آنها، اشاره شود.
ملخص الجهاز:
مهمترین موقوفه عام ایشان مدرسه کاسهگران است که رقبات فراوانی داشته و مهمترین موقوفه خاص ایشان، موقوفه اولادی است که وقف بر اولاد سید روح الله جد اعلای خود نمود که این موقوفه نیز شامل رقبات متعددی بوده است.
به طوری که در شرح حال حکیمالملک اشاره شد، سید مردی خیراندیش و به تحصیل مثوبات اخروی فوقالعاده اهتمام داشت، از این رو به وسیله سه تن از نمایندگانش که «میرزا رشیدا»، «میرزا حسین» و «میرزا علاءالدین گلستانه» نام داشتند، املاکی در اردستان و اطراف آن و اصفهان و نواحی آن خریداری میکند و سپس دستور میدهد مدرسهای در اصفهان در محله کاسهگران بهنام حکیمیه یا شمسیه بنا نموده و تمامی آن املاک را بر این مدرسه وقف نمایند.
>بیان برخی نکات مهم وقفنامه مدرسه کاسهگران >رقبات مدرسه کاسهگران بیان برخی نکات مهم وقفنامه مدرسه کاسهگران >نام واقف و صفات او >نامهای دیگر مدرسه و مکان آن >هدف از وقف >متولیان موقوفه، شرایط و صفات آنان >مصارف رقبات موقوفه >شروط جهت حصص موقوفه >وظیفه متولی در قبال طلاب مدرسه >شهود و امضاء کنندگان وقفنامه مدرسه >مواردی که متولی جهت حفظ اموال موقوفه باید مد نظر داشته باشد >تاریخ نگاشتن وقفنامه نام واقف و صفات او واقف این مدرسه امیرمحمد مهدی معروف به «حکیمالملک اردستانی» بوده است که در سال 1104ه.
حکیمالملک اردستانی موقوفه خاصی تحت عنوان «موقوفه اولادی» داشته که رقبات آن را وقف بر اولاد سید روح الله اردستانی، جد اعلای خود نموده است و این وقف در تاریخ بیست و دوم شهر ذیحجة الحرام سال یکهزار و یکصد و چهار هجری قمری انجام گردیده است.