خلاصة:
در دوران اقامت طولانی مهاجران افغانی در ایران ، حدود ٣٠ هزار نفر از زنان ایرانی با مردان افغانی ازدواج کردنـد. ازدواج زنان ایرانی با افغان ها نگران کننده است ؛ بـه ویـژه کـه ٩٨درصـد از ایـن ازدواج هـا بـا شکسـت همـراه انـد. غیرقانونی بودن ازدواج با اتباع غیرمجاز، مشکلات شناسنامه ای ، تحصیلی ، بهداشتی و اسکان فرزندان آنان را در پی دارد و زنان را دچار سردرگمی و آوارگی می کند. با توجه به اینکه اکثـر افـرادی کـه تـن بـه چنـین ازدواج هـایی می دهند از طبقة ضعیف اند، ضروری است با برنامه ریزی های منطقی آنان را با عواقب دردسرساز بعدی آشنا کنیم . برخی از این زنان و دختران ، که عمدتا از طبقات پایین اجتماع هستند، بر اثر فریب و شیادی اتباع افغانی یا فروش از سوی پدرانشان ، به ازدواج مردان افغانی درمی آیند. بسیاری از این ازدواج ها ناموفق است و اغلـب از همـان بـدو ازدواج با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند. اولین مشکلی که با ازدواج هر زن ایرانی با مرد افغانی رخ می نماید، از دست دادن تابعیت ایرانی این بانوان است . بسیاری از این زنان مدتی پس از ازدواج با افغانی ها در آن سـوی مرزهـا رها می شوند یا شوهران آن ها پس از مدتی بازمی گردند و آن ها و فرزندانشان را با مشکلات عدیدة روحی و روانی و اقتصادی و اجتماعی به حال خود می گذارند.
ملخص الجهاز:
بنابراین ، با وجود آرامش نسبی سال های اخیر در افغانستان ، وقتی در کشـوری کـه کـار و اشتغال مناسب نیست و مردم از ناامنی ، فقر، بیکاری ، مشکل مسکن ، فساد اداری رنج مـی برنـد، چگونه می توان انتظار داشت که میلیون ها مهاجر به افغانستان بازگردند؟ پدیدة ازدواج آوارگان افغان با زنان ایرانی ، با توجه بـه اجـرای برنامـة بازگشـت آنـان از ایـران بـه افغانستان ، معضل پیچیده ای است که هم دولت ایران و هم مزدوجان نام بـرده را بـا مشـکلات عدیـدة حقوقی ـ اجرایی مواجه کرده است .
ولی سؤال و ابهام جدی در این اسـت کـه بـا اجـرای پروسـة بازگشـت اجباری ، مقامات مربوطة دولت ایران چه سیاست و اقدامی را در قبال ایـن معضـل در پـیش خواهنـد گرفت ؟ یا طبق کدام قانون ایران یا افغانستان ایـن دسـته از زنـان ایرانـی بـه افغانسـتان بـازگردانـده می شوند؟ آیا بر مبنای قانون مدنی ایران و سیاست حمایت از اتباع ، خـود مقامـات ایـران مـانع بـردن همسران ایرانی به افغانستان می شوند یـا اینکـه آنـان بـه دادن اقامـت دائمـی بـه شـوهران افغـانی و فرزندانشان ، که تا حال سه برابر جمعیت والدین خود شده اند، رضایت خواهند داد؟ [١٠، ص١٢].
بنابراین ، در این تحقیق سعی بر آن است عواقب منفی ورود افغان ها به کشـورمان را از نظـر ازدواج آنان با دختران و پسران ایرانی و مشکلات و آسـیب هـای روانـی کـه ایجـاد شـده اسـت ، همچنین زمینه های بازگشتشان به افغانستان بررسی شود.