خلاصة:
قابلیت ها و مزیت های نسبی محلی و منطقه ای به دلیل اثرپذیری از عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و محیطی، همواره متفاوت است و این مهم سبب برتری پاره ای از نواحی بر نواحی دیگر میشود. به ایـن ترتیب ، شناخت مزیت ها و توان های محلی و منطقه ای از اصول بنیادین برنامه ریزیهای توسعه به شمار میآید و راهکارهای علمی توسعه نیز با تبیین وضع موجود معنا مییابد. مقوله فرهنگ از مهـم تـرین مسائل موثر بر توسعه در جوامع انسانی است که در سال های اخیر رواج یافته و در برخی مناطق باعث توسعه یافتگی و در برخی باعث نابرابریهای فرهنگی شده است . بنابراین ، هدف از این پژوهش برآورد و سطح بندی شهرستان های یازده گانه استان یزد از نظر مولفه های فرهنگی است که با اسـتفاده از ٢١ مولفه فرهنگی امکان پذیر شده است . روش تحقیق در این بررسی از نوع توصـیفی، کمّـی و تحلیلـی است . به منظور وزن دهی شاخص ها از روش دلفـی و بـرای تحلیـل داده هـا در راسـتای سـطح بنـدی شهرستان های استان یزد از روش ORESTE استفاده شده است . نتایج تحقیق حاکی از آن اسـت کـه ١. شاخص های فرهنگی در شهرستان های استان یزد به صورت متوازن توزیع نشده و بین شهرستان ها از نظر توسعه خدمات فرهنگی اختلاف بسیاری دیده میشود؛ ٢. شهرستان های مهریز، اردکان و ابرکوه به ترتیب در رتبه های یکم تا سوم از توسعه یافتگی فرهنگی و شهرستان یزد با مرکزیت شهری استان یزد در پایین ترین سطح قرار گرفته است .
ملخص الجهاز:
تحلیل فضایی توسعه یافتگی فرهنگی شهرستان های استان یزد *4 حسن حکمت نیا١، علی طاوسیان ٢، مرادعلی الله وردی ٣، حجت رضایی ١- استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، یزد، ایران ٢- دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، رضوان شهر، یزد، ایران ٣- دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، رضوان شهر، یزد، ایران ٤- دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران دریافت : ٩٣/٢/٢٠ پذیرش : ٩٣/١٠/٢٧ چکیده قابلیت ها و مزیت های نسبی محلی و منطقه ای به دلیل اثرپذیری از عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و محیطی، همواره متفاوت است و این مهم سبب برتری پاره ای از نواحی بر نواحی دیگر میشود.
بنابراین ، در این پژوهش سعی مـیشـود جهـت دسـتیابی بـه توسعۀ متعادل در شهرستان های استان یزد، با بهـره گیـری از روش تصـمیم گیـری چنـدمعیاره (MADM)، به تجزیه و تحلیل شاخص هـای فرهنگـی منتخـب پرداختـه و درنهایـت ، توزی فضایی توسعه یافتگی شهرستان های مورد مطالعه در قالب مؤلفه های فرهنگی مشخص شود.
پژوهش های متعددی در زمینۀ توسعۀ فرهنگی در دهۀ اخیر صورت گرفته است ؛ ازجمله : فاضل نیا، توکلی و تاجبخش (١٣٨٩) در مقالۀ خود بـه ارزیـابی برنامـه ریـزیهـای توسـعۀ فرهنگی در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان رستم پرداختند و نتیجه گرفتنـد کـه بـین سطح برخورداری روستاها از امکانات فرهنگی با شرایط جمعیتی رابطۀ معناداری وجـود دارد.
به منظور سنجش و سطح بنـدی شهرسـتان هـای استان یزد، ٢١ شاخص از مؤلفه های توسعۀ فرهنگی از طریق مرور پژوهش های صورت گرفته در این زمینه برگزیده و با استفاده از روش دلفی ارزش دهی شد.
[in persian] ______________________ "Ranking the regions of Esfahan in terms of cultural indices based on multi-indices decision making", The scientific journal of social welfare, 2011.