خلاصة:
پرتاب نخستین ماهواره با نام اسپوتنیک در سال ۱۹۵۷، ترسیم کننده ابعاد جدیدی برای رقابتها در عرصه بینالملل به شمار میرفت. بدین ترتیب آغاز عصر فضا بیش از هر چیز ضرورت به نظم درآوردن فعالیتهای نظامی و غیر نظامی را برای کنترل تسلیحاتی شدن این عرصه نمایان کرد. تدوین معاهده ۱۹۶۷ فضا، موافقتنامه نجات در ۱۹۶۸، کنوانسیون مسئولیت در ۱۹۷۳ و کنوانسیون ثبت در ۱۹۷۶ و دیگر اسناد بینالمللی، تحولات درخور توجهی به همراه داشته است. چرا که برپایه این اسناد جایگاه اعمال حاکمیت و حقوق حاکمه در فضا، هم چنین مسئولیت کشور پرتابکننده، کشور عضو ذی صلاح و نهادهای غیردولتی نسبت به خسارت تعیین شده است. تمامی موارد یاد شده به دلیل تاثیرگذاری بر صلح و امنیت بینالملل و دوری از هرگونه نزاع از اهمیت ویژهای برخوردارند.
ملخص الجهاز:
کنترل تسلیحات، مسئولیت، خسارت، حاکمیت، صلح و امنیت بینالملل مقدمه گرچه روزی، برخورداری از نیروی دریایی و تسلط بر دریاها، داشتن نیروی زمینی توانمند و تسلط بر هارتلند، دستآویز قرار دادن نیروی دریایی قدرتمند برای به سیطره درآوردن ریملند و یا گسترده کردن نیروی هوایی در پشتیبانی از نیروی زمینی، دریایی و غلبه بردشمنان در دکترینها و استراتژیهای نظامی از اولویت برخوردار بودند، در عصر کنونی به نظر میرسد که تسلط بر فضا چنین جایگاه در خور توجهی را از آن خود کرده است.
ک. به حسینی، ۱۳۹۳) حسین نواده توپچی، متخصص و استاد برجسته حقوق بینالملل، به دنبال پژوهش و نگاشتن آثار متعددی نظیر "مقدمهای در حقوق بین الملل هوایی" که در سال ۱۳۷۷منتشر شده است، مقالاتی تحت عنوان"رژیم حقوقی فضای ماورای جو" ( سال ۱۳۸۶)، "الزامات راهبردی هوافضا"(سال ۱۳۸۷) و کتابی دیگر با نام " آثار راهبردی حقوق بینالملل هوا و دریا" (سال ۱۳۹۰) در حوزۀ حقوق بینالملل، در سال ۱۳۹۲" حقوق بینالملل فضا " را به رشته تحریر درآورده است.
این در حالی است که اثری نظیر "حقوق بینالملل و بهره برداری نظامی از فضای ماورای جو" به قلم فریبا رضیپور و دیباچۀ نواده توپچی که در سال ۱۳۹۳ منتشر شده است، منبعی متکی به اطلاعات جامعتر و روزآمدتری در همین چارچوب به شمار می رود.
در نخستین بخش نیز نوادهتوپچی درصدد نمایان کردن برنامهها و فعالیتهای فضایی نظامی در چارچوب حقوق بینالملل برآمده است، و مخاطبین را بر اهمیت تأکید بر صلحآمیز بودن فعالیتها در اسناد بینالمللی فضا متمرکز میکند.