خلاصة:
کتاب پیشینه زیباشناسی شهر تهران به قلم مرجان تاجالدینی و شهروز مهاجر از انتشارات پیکره در سال ۱۳۹۴ منتشر شد. این کتاب در روندی تاریخی به زیباشناسی تهران، شامل منظر، مبلمان شهری، مجسمهها و ...، میپردازد.این مقاله با معرفی فصول مختلف کتاب و رویکرد مولفان، به نقاط قوت و ضعف کتاب میپردازد
ملخص الجهاز:
کتاب تلاش کرده است که مجموعهای از تاریخ اقدامات زیباسازی شهری تهران را در چهار دورۀ تاریخی از زمان پیدایش «شهر تهران» در دوران زندیه، قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم جمعآوری کند.
فصول ابتدایی کتاب بیشتر به ارایۀ گزارشی از وقایع تاریخی و تحولات کالبدی گذشتۀ تهران میپردازد که بخشی از آن به منظر شهری مرتبط است و فصول انتهایی کتاب با استفاده از اسناد اول و حتی ملاحظات و برداشتهای میدانی ارایۀ دقیقتری از عناصر مناظر شهری مانند مبلمان شهری، احجام زمینی، روشنایی و نور پردازی شهری، دروازهها، ساعتهای شهری، کفسازی، پرچمها و حتی طرح مجسمهها و دیوارنگاریها و نقاشیهای شهری ارائه میدهد.
اشاره به روایت سفرنامههای متعدد از سیمای تهران یکی از قوتهای این بخش محسوب میشود و با وجود اینکه محتوای کتاب را به روایتگری تاریخی این دوران و تأویل افراد مختلف از تغییرات منظر تهران نزدیک میکند.
شرح روند توسعۀ تهران همراه تحولات صورت گرفته در مدیریت شهری مانند تأسیس بلدیه و اقدامات مرتبط با آنها، همچون نظافت شهر و اقداماتی از این دست، از نکاتی است که در این بخش به آن اشاره شده است.
وجود عکسهای مختلف از مباحث مطرح شده از امتیازات این فصل است که لذت مطالعه را برای خواننده دوچندان میکند، هر چند که هنوز کتاب به شرح رخدادهای زیباسازی شهری در قالب منظر شهری تزئینی تأکید دارد و جای معرفی سبکهای تأثیرگذار و بر سیمای جدارهای در این زمان خالی است.
در بخش دیگر این فصل به زیباسازی تهران در دورۀ پهلوی دوم در سالهای ۱۳۳۰ الی ۱۳۲۰ پرداخته میشود که مهمترین مبحث آن وارد شدن بحث مبلمان شهری است که از دهۀ ۲۰ با توسعۀ فضای عمومی شهر اهمیت قابل توجهی یافت.