خلاصة:
این مقاله به بررسی فهرست کتابهای سنگی چاپ شبه قاره در مرکز احیاء میراث اسلامی قم، تالیف سید محمد رضا آصف آگاه(حسینی اشکوری) پرداخته، که شامل ۵۴۵ نسخه سنگی چاپ شبه قاره است. این فهرست نسخههای به زبان فارسی، عربی و اردو را در برمی گیرد. در این مقاله به برخی نکات درباره شیوه فهرستنگاری نسخههای سنگی در این فهرست پرداخته شده است و برخی از موارد که فهرستنگار به آن اهتمام نداشته و کاستیها در کتابشناسی و نسخهشناسی و محاسن فهرست اشاره شده است. نقد این فهرست با هدف ایجاد فهرستنگاری یکدست صورت گرفته است
ملخص الجهاز:
"سید جعفر، همچون پدر، آشنایی خوبی با زبان عربی و فهرستنویسی نسخههای دستنویس دارد؛ وی در کنار پدر در مؤسسۀ احیای میراث اسلامی قم مشغول به کار است و تاکنون سفرهای متعددی به کشورهای جهان بویژه هند، عراق، برای دیدار کتابخانهها و فهرستنویسی آثار آن داشته و تاکنون موفق به گردآوری و نشر ۲۲ کتاب فهرست شده است که تقریبا تمامی آنها در مجمع ذخایر اسلامی که با مدیریت برادر دانشمندش، سید صادق، اداره میشود، چاپ شده است.
اما فهرستنگار توجهی به تعداد نسخ سنگی چاپ شبه قاره موجود در مرکز احیاء میراث اسلامی نداشته، همچنین اطلاعات بیشتری در مورد موضوع کتب چاپ سنگی فهرست و اهمیت نسخ سنگی چاپ شبه قاره ارائه نداده است.
با توجه به اینکه بیشترین کتب سنگی چاپ شبه قاره در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و یا کتابخانه ملی نگهداری میشود و در پایگاه کتب سنگی کتابخانههای مذکوردر دسترس میباشد، برای تهیه فهرست مذکور از این پایگاهها استفاده نگردیده و در منابع و مراجع ذکری از آن نیامده است.
نتیجهگیری و پیشنهاد علیرغم آنکه فهرستنگار در معرفی نسخهها و درج اطلاعات آنها تلاش نموده است، موارد و کاستیهای زیر در فهرست بیشتر مشاهده میگردد: شتابزدگی در معرفی کتابها، مورد غفلت واقع شدن بسیاری از نکات دقیق و عمیق، عدم ذکر انجام نسخهها، ابهام در معرفی نسخههای ناشناخته و مؤلفان ناشناخته و عدم بررسی کامل جهت شناسایی آنها، بهای کمتری به معرفی محتوا، فصول و ابواب کتاب داده شده، عدم توجه به مستندسازی مؤلف، مستندسازی موضوعی و..."