تحلیلی بر دلایل لشکرکشی نادرشاه به هند مقالة

لشکر کشی نادر به هند زمانی اتفاق افتاد که در داخل ایران نادر‌شاه همانند یک ناجی، یکپارچگی و غـرور و سر‌بلندی را به ایرانیان بازگردانده بود. هر چند تصرف قدرت مطلقه همیشه برای حاملان آن با عوارض و اجحافاتی همراه است و نادر نیز از این عوارض بری نبود، اما روی هم رفته تا این مقطع اقدامات نادر ستایش همگان را در پی داشته است. در نقطه مقابل، حکومت گورکانیان هند چون مریضی در حال احتضار بود که به نظر می‌رسد افتادنش به تلنگر نادر بند بوده است. نادر را چه نیازی به این لشکرکشی بود؟ قانون طبیعت قدرت و سقوط حکومت‌های فاسد بدست شایستگان و قاطعان، تعقیب و تنبیه افغانهای فراری، جبران فقر و فاقه‌ی کشور، خیانت امرائ هند، مشغول و آماده نگه‌داشتن سپاهیان، رساندن مرزهای ایران به سرحدات طبیعی و تاریخی، دفاع نادر از یک پادشاه مسلمان در برابر شورش اقوام کافر، استعداد جهانگیری نادر و ... را از دلایل حملـه نادر به هنـدوستـان دانسته‌انـد. این پژوهش به روش توصیفیـ تحلیلی تلاش می‌کند جواب‌های مورد نظر را بررسی و استعداد جهانگشایی نادر را مورد توجه بیشتری قرار دهد.

لشکرکشی به دلایل اقتصادی با توجه به اوضاع اقتصادی ایران در دوره ی قـدرت گیــری نـادر کـه در بدتــرین وضـعیت ممکن بود و از طـرفی ماشین جنگی نادرشاه برای حرکت به پـول هنگفتی نیـاز داشـت ، بنابــراین « سبب پیش رفتن نادر به جانب هند این بود که آن ممالک را بی پاسبان و خـزانـه ی دولـت ایـران را از لشکرکشیهای بی پایان خود خالی می دید، از این تاریخ همه مـورخین خـارجی از فقـر مملکـت ایران سخن رانده اند ». (استرآبادی ،١٣٥٧:ص ٩٨) آقای شمیم نیز به این نکته اشاره دارد که نادرشاه بعـد از فـتح دهلـی آنجـا را تخلیـه کـرد و هندوستان را به محمدشاه واگذاشت و تنها بنـا بـه سـوابق تـاریخی رود سـند را کـه حـد طبیعـی مشخصی می توان دانست به عنوان خط سرحدی پذیرفت و این ثابت می کند که نادر همیشه بسـط کشور را تا حدود طبیعی بر حفظ قطعات مفتوحه ترجیح می داده است . اگر به قول لاکهارت ، فقروفاقه کشور، خالی بودن خزانه دولت ، نیاز به پـول بـرای مقابلـه بـا عثمانی هـا از دلایل اصلی لشکرکشی نادر به هنـد بودند؛ آیا به قطعیت می تــــوان گفت کـه اگـر در داخل کشور امکانات مالی و اقتصادی خوب بود نادر به هندوستان حمله نمـی کـرد؟ همـانطور که می دانیم از آن همه خزاین حمل شده از هندوستان یک پاپاسی هم خرج بهبود اوضاع ایران نشد. بیشتر منابع اروپایی به مکتوبات نوشته شده از طـرف بعضـی از امـراء هندوسـتان بـه نـادر و تشویق نادر برای حمله به هندوستان و نیز به نامه های آنها برای حاکمان مناطق سر راه نادر به هنـد در جهت مقابله نکردن با قشون نادرشاه به عنوان یکی از دلایل اصلی حمله نادر اشـاره دارنـد.