خلاصة:
جدال بر سر تصاحب زنان ، یکی از موضوعاتی است که در برخی حماسـه هـای مطـرح جهـان به عنوان موضوعی محوری بازتاب یافته است اما در حماسـه هـای ملـی پارسـی، بـه نـدرت و در صورت وجود، با رویکردی متفاوت شـاهد چنـین جـدال هـایی هسـتیم . تنهـا اثـر حماسـی ملـی پارسی که در آن به چنین موضوعی، به گونـه ای محـوری پرداختـه شـده اسـت ، بانوگشسـپ نامـه اسـت کـه در ایـن مقالـه خـواهیم کوشـید طـی بررسـی همسـنج آن بـا ایلیـاد هـومر، بـه عنـوان برجسته ترین حماسه جهان با موضوع جدال بر سر تصاحب زن ، به درک دقیقی از شـباهت هـا و تفاوت های این دو اثر دست یابیم . بررسیها، مخاطبان مقالـه پـیش روی را مجـاب خواهـدنمود که جدال بر سر تصاحب زن در بانوگشسپ نامه ، علیرغم شـباهت هـایی کـه بـا ایلیـاد دارد، در نهایت ، اهداف متفاوتی را دنبال مینماید؛ جدال بر سر تصـاحب زن در ایلیـاد، عرصـه ای اسـت که بـه اثبـات توانمنـدی مـردان و ضـعف زنـان مـیانجامـد امـا جـدال بـر سـر تصـاحب زن در بانوگشسپ نامه ، عرصه ای است که به اثبات بینیازی و آزادگی زنان و توان آنـان در هـم گـامی با مردان میانجامد.
ملخص الجهاز:
"پرسش های بنیادینی که این پژوهش بر آن استوار است ، عبارتند از: الف : در بانوگشسپ نامه ، چه جدال هایی بر سر تصاحب زن درمیگیـرد و واکـنش زنـان بـه این جدال ها چیست ؟ ب : در ایلیاد، چه جدال هایی بر سر زنان درمیگیرد و واکـنش زنـان بـه چنـین جـدال هـایی چیست ؟ پ : بررسی همسنج واکنش بـانوان ایلیـاد و بانوگشسـپ نامـه بـه ایـن جـدال هـا، بیـانگر چـه اندیشه هایی میتواندباشد؟ و فرضیه هایی که در پاسخ به این پرسش ها ارائه میگردند، از این قرارند: الف : بانوگشسپ ، شخصیتی اسـت کـه همچـون پهلوانـان مـرد داسـتان و حتـی جسـورتر از برخی از آنان ، در برابر میل مردان به تصاحبش ، فعالانه واکنش نشان میدهد و از خود دفاع میکند.
نکتۀ درخـور توجـه ، آن است که در این آزمون ، بانوگشسپ باز هم از هیچ کس جز خدا یاری نمیطلبد: پنـــــاهم بـــــه یـــــزدان فریـــــادرس بــه ســختی نگیــرد مــرا دســت کــس (همان : ١١٠) سپس ، بانوگشسپ ، زره به تن میکند، تیردان شاهانه اش را به کمر میبندد و نیزة پهلوانی به دست مـیگیـرد و پـس از آنکـه آمـادة ایـن آزمـون مـیگـردد، جیپـور، یکـی از سـه شـاه خواستگار، خود را آمادة آزمون و جدال با دیگر خواهندگان میکند: زمــانی در آن دشــت جــولان نمـــود ز بــــازو هنرهــــای مــــردان نمــــود (همان : ١١٢) از دیگر سـو، چیپـال ، دیگـر شـاه هنـدی، بـرای هـراس افکنـدن در دل دیگـر خواهنـدگان ، خودستایی و رجزخوانی آغاز میکند: بگفـــتش کـــه ای بـــدرگ شـــوم تـــن بــه میــدان کنــی پیشدســتی بــه مــن نـــدانی کـــه چـــون رای جنـــگ آورم ســــر ســــروران زیــــر ســــنگ آورم (همان ) رایگزین ، دیگر شاه خواهندة بانوگشسپ نیز به رجز خوانی میپردازد: بــــه هــــر رزم پیشــــم ســــپر افگنیــــد در ایـــن رزم چـــون پیشدســـتی کنیـــد نخســــتین شــــما را در آرم ز اســــپ پــس آن گــه کــنم جنــگ بانوگشســپ (همان ) این سخن ، زال را خشمگین میکند و به همین سبب ، بـه بانوگشسـپ مـیگویـد کـه از هنرها و فنون جنگیاش ، برای مقابله با این سـه شـاه هنـدی بهـره ببـرد."