خلاصة:
آیـین هـای مـرتبط بـا مـرگ در فرهنـگ هـای گونـاگون ، صـرفا نـوعی مراسـم کلیشـه ای نیسـت ، بلکــه حــاوی مضــامین و نمادهــای مــذهبی و اســاطیریای اســت کــه نشــان دهنــدة گفتمــان هــای حــاکم بــر آن فرهنــگ اســت . آیــین هــای مــرگ ، اگرچــه در حــوزه تمــدنی هلیــل رود، ماننــد ســایر نقــاط ایــران ، تحــت تــاثیر گفتمــان مــذهبی- اســلامی شــکل گرفتــه ، امــا در ضــمن ایــن آیـین هـا، باورهـا و رسـومی وجــود دارد کـه در عــین اشـتراک بـا فرهنـگ هــای دیگـر، نشـانگر نــوعی اعتقــادات اســاطیری اســت کــه تحلیــل آنهــا مــیتوانــد وجــوه گونــاگون عقیــدتی- فرهنگـی مـرگ را بـه تصـویر کشـد. در ایـن مقالـه تـلاش شـده تـا بـا رویکـردی اسـطوره ای بـه آیــین هــای پــیش و پــس از مــرگ ، بــه مثابــه آزمــون تشرف (نوزایی)نگریســته شــود و وجــوه نمـادین و انتقـالی مـرگ کـه منجـر بـه نـوعی تغییـر وجـودی، گـذر از هـرج و مـرج جهـان غیـر دینی و پیـدایش دنیـایی دیگـر مـیشـود، مـورد تحلیـل قـرار بگیـرد. ایـن تحقیـق نشـان مـیدهـد کـه بـاور بـه مـرگ در حـوزه تمـدنی هلیـل رود، همـراه بـا نـوعی تقـدس سـازی اسـت و تشـرف در آیین مرگ ، بر اساس تقابل مقدس و نامقدس ، تشخص مییابد.
ملخص الجهاز:
آیــین هــای مــرگ ، اگرچــه در حــوزه تمــدنی هلیــل رود، ماننــد ســایر نقــاط ایــران ، تحــت تــأثیر گفتمــان مــذهبی- اســلامی شــکل گرفتــه ، امــا در ضــمن ایــن آیـین هـا، باورهـا و رسـومی وجــود دارد کـه در عــین اشـتراک بـا فرهنـگ هــای دیگـر، نشـانگر نــوعی اعتقــادات اســاطیری اســت کــه تحلیــل آنهــا مــیتوانــد وجــوه گونــاگون عقیــدتی- فرهنگـی مـرگ را بـه تصـویر کشـد.
در ایـن مقالـه تـلاش شـده تـا بـا رویکـردی اسـطوره ای بـه آیــین هــای پــیش و پــس از مــرگ ، بــه مثابــۀ آزمــون تشرف (نوزایی)نگریســته شــود و وجــوه نمـادین و انتقـالی مـرگ کـه منجـر بـه نـوعی تغییـر وجـودی، گـذر از هـرج و مـرج جهـان غیـر دینی و پیـدایش دنیـایی دیگـر مـیشـود، مـورد تحلیـل قـرار بگیـرد.
آیـین هـای تــدفین اقــوام باســتان مراســم و آیــین هــای مربــوط بــه مردگــان و چگــونگی برخــورد بــا شــخص مــرده ، از رســومی اســت کــه همیشــه باعــث پدیــدآمــدن باورهــای اســاطیری شده انـد؛ اسـاطیری کـه خـود تـوجیهی بـرای ایـن مراسـم هسـتند.
پـژوهش هـای باسـتان شناسـی در حـوزة فرهنگـی هلیـل رود نشـان مـیدهـد کـه در ادوار گذشتۀ تـاریخی، مردگـان را همـراه بـا اشـیا و وسـایل زنـدگی بـه خـاک مـیسـپردند کـه نمونــه هــایی از آن در قبرســتان محطــوط آبــاد و نظــم آبــاد مشــاهده شــده اســت ، امــا بــا پــذیرش دیــن اســلام ، در شــیوة خاکســپاری و همچنــین عقایــد مربــوط بــه دنیــای پــس از مــرگ ، تغییــرات عمــده ای ایجــاد شــده کــه نشــانه هــای ایــن تغییــر و تحــول در مراســم تــدفین امــروزی وجــود دارد.