خلاصة:
برونکوچی نخبگان علمی که اغلب از آن به عنوان فرار مغزها یاد میشود سابقهای طولانی داشته و تقریبا از اوایل دهه 1960 میلادی در مجامع ملی و بینالمللی به عنوان مسئلهای اجتماعی مورد توجه صاحبنظران و محققان علوم مختلف قرار گرفته است .اما هنوز بسیاری از کشورهای موسوم به جهان سوم از آثار زیانبار این مسئله رنج میبرند و شاید یکی از مهمترین دلایل به تاخیر افتادن فرآیند توسعه در این گونه از کشورها همین مسئله باشد. نویسندگان در این مقاله کوشش دارند عوامل موثر بر تمایل به برونکوچی نخبگان علمی ایران را با توجه به نظریه عوامل دافع ـ جاذب اورت لی مورد بحث و بررسی قرار دهند. جمعیت آماری مورد پژوهش دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1385ـ1384میباشند که با استفاده از فرمول کوکران و از طریق روش نمونهگیری مطبق 380 نفر مورد نظرسنجی قرار گرفتهاند. فرض اساسی مقاله حاضر این است که مهمترین عوامل تاثیرگذار بر برون کوچی نخبگان علمی ایران شرایط داخلی حاکم بر جامعه ایران است که به صورت عینی به عنوان عاملی دافع عمل میکند و در نقطه مقابل، تصور اجتماعی مطلوب از شرایط حاکم در کشورهای پیشرفته میباشد که به عنوان عاملی جاذب در تمایل نخبگان علمی به این گونه از کشورها موثر واقع میشود.
ملخص الجهاز:
ش. شروع و در سال 1377 شتاب بیشتری گرفت (ابراهیم آبادی، 5:1379) روند رو به افزایش مهاجرت نخبگان علمی به کشورهای پیشرفته در سالهای اخیر، ایران را مانند سایر کشورهای در حال توسعه با وضعیتی نگران کننده مواجه ساخته است و از آنجا که یکی از رکنهای اساسی و بنیادی توسعه هر کشوری نیروهای متخصص و نخبه آن میباشد، لذا ایران نیز برای گذر موفقیت آمیز از مسیرهای توسعه میبایست به این مسئله اجتماعی توجه جدی نماید و از بحران این مسئله بکاهد.
جدول1: ماتریس نمونه آماری دوره تحصیلی گروه علوم انسانی گروه علوم پایه گروه فنی مهندسی تعداد کل مجموع زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد کارشناس ارشد 53 76 13 14 44 95 110 185 259 دکتری 9 32 4 6 5 29 18 67 85 مجموع 62 108 17 20 49 124 128 252 380 ابزار سنجش و تکنیک جمعآوری اطلاعات در این تحقیق از ابزار پرسشنامه برای بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به برونکوچی نخبگان علمی ایران استفاده شده است.
گاما 00/0 6 بین ارزیابی نخبگان علمی از شرایط اجتماعی حاکم در داخل کشور و تمایل به برونکوچی از کشور رابطه معنیداری وجود دارد.
گاما 00/0 9 بین ارزیابی نخبگان علمی از شرایط اقتصادی خارج از کشور و تمایل به برونکوچی از کشور رابطه معنیداری وجود دارد.
گاما 00/0 11 بین ارزیابی نخبگان علمی از شرایط اجتماعی خارج از کشور و تمایل به برونکوچی از کشور رابطه معنیداری وجود دارد.