خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف انواع حافظه (رویدادی و معنایی) در دانش آموزان دختر حافظ قرآن و غیرحافظ قرآن انجام شده است. در این مطالعه، در چهار چوب طرحی نیمه آزمایشی60 نفر حافظ قرآن، 60 نفر مبتدی و 60 نفر غیر حافظ قرآن در سه پایه تحصیلی (دبستان، راهنمایی و دبیرستان) از هر پایه 20 نفر، به طور تصادفی، در پژوهش شرکت داده شدند. روش نمونه گیری چند مرحله ای و ابزار آزمایش جهت بررسی حافظه رویدادی (episodic memory) شامل تکالیف رمزگردانی کلامی و عملی، تکالیف یادگیری آزاد و یادآوری سرنخی بود. در بررسی حافظه معنایی (semantic memory) از آزمون سیالی کلمات (حروف الفبایی و مقوله های معنایی)استفاده گردید. براساس نتایج این پژوهش، حافظان قرآن نه تنها در حافظه معنایی بلکه در حافظه رویدادی نیز از دو گروه کنترل عملکرد بهتری داشتند، اما چنین تفاوتی در انواع حافظه رویدادی و معنایی بین مبتدیان و غیرحافظان قرآن مشاهده نشد. این نتایج در انواع نمره گذاری جملات کامل، اسامی و افعال به طور جداگانه و نمره گذاری به روش سخت و آسان به دست آمد. همچنین نتایج حاکی از آن است که با افزایش پایه تحصیلی، عملکرد حافظان قرآن در انواع تکالیف حافظه رویدادی و حافظه معنایی افزایش می یابد، لذا مهارت در حفظ قرآن، حافظه اطلاعات غیرقرآنی را نیز افزایش می دهد و این مهارت با افزایش سن تاثیر بیشتری بر حافظه می گذارد.
ملخص الجهاز:
"همچنین در یادآوری جملات کامل با روش نمرهء سخت،بین حافظان قرآن جدول 4-خلاصهء ANOVA آزمودنیها به تفکیک گروه و پایهء تحصیلی در تکلیف یادآوری آزاد بر حسب نمرهگذاری سخت(شمارش جملات کامل) دورهء ابتدایی با دو گروه دیگر همپایه تحصیلی آنان تفاوت معناداری وجود داشت،اما بین دختران دورهء راهنمایی حافظ قرآن با دختران راهنماییهای مبتدی و غیر حافظ قرآن تفاوت معناداری مشاهده نشد.
دانشآموزان دبیرستانی و جدول 5-خلاصهء ANOVA آزمودنیها به تفکیک گروه و پایهء تحصیلی در تکلیف یادآوری آزاد بر حسب روش نمرهگذاری سخت(شمارش اسامی و افعال) راهنمایی نسبت به دانشآموزان ابتدایی افعال بیشتری را یادآوری نمودند،بنا بر این گرایش به معنادار بودن تعامل پایهء تحصیلی و نوع کلمه(اسم/فعل)دیده شد،اما بین دانشآموزان دبیرستانی و راهنمایی تفاوتی وجود نداشت و آنها عملکرد یکسانی داشتند.
دانشآموزان دختر حافظ قرآن در زمینه اطلاعات غیر قرآنی از حافظه برتری برخوردار بودند؛زیرا برای بررسی حافظهء رویدادی و حافظهء معنایی از جملات و کلماتی استفاده شده بود که با اطلاعات قرآنی حافظان قرآن مرتبط نبود؛با وجود این،حافظان قرآن در این نوع اطلاعات غیر قرآنی نسبت به مبتدیان و غیر حافظان قرآن از عملکرد حافظهء بهتری برخوردار بودند.
هر قدر که بر پایهء تحصیلی حافظان قرآن افزوده شد،دانشآموزان دختر حافظ قرآن در مقایسه با دو گروه کنترل عملکرد بهتری نشان دادند؛به گونهای که دانشآموزان دبیرستانی حافظ قرآن در تکلیف یادآوری آزاد (P>0/005) و در تکلیف یادآوری سرنخی (P>0/001) نسبت به دانشآموزان راهنمایی و ابتداییهای حافظ قرآن از عملکرد بهتری برخوردار بودند و دانشآموزان راهنمایی حافظ قرآن نیز بر دانشآموزان ابتدایی برتری داشتند؛در حالی که در گروههای مبتدی و غیر حافظ قرآن با افزایش پایهء تحصیلی(سن)تفاوتی بین دانشآموزان دختر دیده نشد."