خلاصة:
این اندیشه ، که شاید بتوان پیچیدگی های ظاهری جهان هستی را به کمک چند قانون بنیادین درک کرد، موضوعی است کهنه با سابقه ای در حدود ٢٥٠٠ سال که از یونانیان به یادگار مانده است . چنین به نظر می رسد که بتوان در نظام یکپارچة هستی ، اصول و قواعد مشترکی پیدا کرد و آن گاه در تمام تشکیلات این نظام ، قانون فراگیری را حاکم بر این قواعد یافت . من در این مقاله خواسته ام به کمک قوانین اول و دوم نیوتن نیروی مولد شعر را همچون یک نیروی فیزیکی مطرح کنم . برای این کار، نخست تعریفی کلی از شعر عرضه کرده ام و پس از آن به کمک روابط میان اجزای ساختاری زبان به خصوص رابطة متداعی ١ از دیدگاه دو سوسور٢ و هم چنین مفهوم قطب استعاری ٣ که در تئوری یاکوبسن ٤ مطرح شده است ، جابه جایی مدلول در جریان دلالت در واژه را بیان کرده ام . این جابه جایی موجب نشان دار شدن ٥ واژه و پیدا شدن نقش جدید برای آن است که به استعاره می انجامد و به کمک نیرویی صورت می گیرد که در تشکیل شعر می توان آن را نامید. نگارندة این سطور به منبع این نیرو نگاهی ندارد؛ اما در وجود این نیرو بحث می کند. شاید این نیرو همانی باشد که غربیان آن را جن شعر و عرب ها آن را"تابعه " یا "شیاطین شعرا" می دانند و به هر حال همة شاعران ، ظهور وتبلور ناگهانی آن را به تجربه باور داشته و دارند.
ملخص الجهاز:
دربارة اصطلاح "برجسته سازی زبان خودکار" شاید در ساده ترین کلام بتوان گفت که زبان خودکار، زبان معمول و متداولی است که فقط برای برقراری ارتباط مورد استفاده قرار می گیرد و در آن عاملی نیست که ذهن مخاطب را جز به سوی موضوع پیام جلب کند؛ بنابراین چنین زبانی بهنجار تلقی می شود.
در این میان یک نکته مطرح می شود که باید مورد توجه قرار گیرد: انتخاب نشانه ای (به عنوان دال ، صورت یا لفظ ) به جای نشانة دیگر بر حسب تشابه (که اغلب تشابه معنایی یا تجربی است ) در مسیر قطب استعاری ای است که بر اساس آن ظاهرا مدلول یا معنی (به عنوان عضوی از نظام زبان ) از مصداق (به عنوان پدیده ای در خارج از زبان ) فاصله می گیرد و استعاره یا گاه نماد ایجاد می شود.
هنگامی که این نیرو در فرد دارای چنین زمینه ای (شاعر)، آزاد شد امکانات زیر می تواند پیش بیاید: یا لفظ ها بر معنی هایی که از مصداق ها فاصله دارند (واقعیت گریز شده اند) دلالت می کند، که در مورد شاعران به خاطر عوامل زیباشناختی موجد استعاره می شود؛ یا برای مفاهیم جدید واژه هایی جدید ساخته می شود یا رمز ایجاد می شود و غیره بالأخره اتفاقی در زبان می افتد که اگر از زیبایی متأثر شود به آن شعر می گوییم .