خلاصة:
شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام نوشته متکلم و حکیم برجسته شیعی، ملا عبدالرزاق لاهیجی معروف به فیاض لاهیجی (وفات ۱۰۷۲ق.)، از جمله شروح مشهور و مهم نگاشتهشده بر تجرید الاعتقاد خواجه نصیر الدین طوسی است که جایگاهی بس والا در میان متون کلامی امامیه دارد. چاپ اخیر این کتاب بهتصحیح اکبر اسدعلیزاده که انتشارات موسسه امام صادق(ع) قم آن را منتشر کرده است، همراه با اغلاط و کاستیهای چندگانه و چندگونهای است که در نوشتار حاضر به پارهای از آنها اشاره میشود. اشتباهات متعدد مصحح در ضبط نص و تقویم متن، اشکالات ویرایشی گوناگون، و اغلاط چاپی فراوان موجود در این طبع نشانگر نااستواری این ویراست و ضرورت تصحیح دوباره این اثر بهشیوهای مدقّانه و محققانه است.
ملخص الجهاز:
"با خود گفتم: اکنون که کتاب منتشر شده در شش یا هفت سال پیش، که برخی از مجلدات آن حتی به چاپ دوم و سوم نیز رسیده است، هنوز هم جزو تازههای نگارش و نشر بهحساب میآید، لابد نقد آن هم اقدامی بیجا و خالی از لطف نخواهد بود؛ لذا مصمم شدم که یادداشتهای پیشین خود را در نقد این تصحیح سامان بخشم و در باب چندوچون این ویراست و برخی از مشکلات آن تذکاری دهم؛ خاصه آنکه با تأسف بسیار دیدم چاپهای بعدی این ویراست نیز بدون هیچ تغییر و اصلاحی در ویرایش متن و با همان اغلاط پیشین صورت گرفته است، و از قرار معلوم، مصحح و ناشر ـــ که هیچ نقدی بر کار خود ندیدهاندـــ بنای پیگرفتن همین روند را دارند.
محقق محترم در معرفی اجمالی خود از تصحیح شوارق خاطرنشان کردهاند در ویراست فراهمآمده، از بیست نسخۀ خطی و چهار نسخۀ مطبوع این اثر استفاده کردهاند (آینۀ پژوهش، ش۱۴۷، ص ۱۰۱)؛ با اینوصف در ادامه خواهیم دید که گویا هیچ مقابلۀ دقیق و کاملی با این نسخ در کار نبوده، بلکه علیالظاهر، مصحح ارجمند تنها بههنگام احساس ضرورت به این نسخهها رجوع کرده و از آنها بهره برده است.
۷. پاورقی بدون عبارت در صفحۀ ۲۸۴ دو شماره برای درج پاورقی در پایین صفحه ذکر شده است، در حالی که مقابل آنها هیچ عبارتی ذکر نشده است؛ جالب اینکه حتی در چاپ دوم کتاب نیز مصحح لازم ندانسته آن پاورقیهای ازقلمافتاده را ثبت نماید."