متن شناسی قدمگاه انجم در تعزیه ایران مقالة

مؤلف: حجازی، سید علی رضا ؛ کرمی، عباسعلی ؛

متن شناسی ادب فارسی زمستان 1394 - شماره 28 التصنيف العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎18 صفحة - من 83 إلی 100 )

الکلمات المفتاحية: درونمایه تعزیه میرزا محمد روحانی «میر انجم» قدمگاه انجم زبان تعزیه

خلاصة:

این مقاله با هدف معرفی یکی از شخصیت های بزرگ ولی گمنام در عرصه تعزیه سرایی در ایران به نام میرزا محمد روحانی معروف به «میر انجم» و متخلص به «انجم» به رشته تحریر درآمده است. ابتدا زندگی میر انجم بررسی می شود. سپس با ذکر نمونه‌هایی از شاهکار هنری و ادبی او شیوه شاعری اش ارزیابی می شود. در ادامه ویژگی های نسخه های تعزیه های این شاعر تعزیه سرا همراه با شواهدی از مجموعه قدمگاه انجم که بخشی از اثر فاخر اوست، تبیین می شود و به دنبال آن درونمایه های مجالس تعزیه های او با استفاده از نمونه‌های شعری مشخص می گردد. در خاتمه نیز ویژگی های زبانی تعزیه ها تجزیه و تحلیل می شود.

ملخص الجهاز:

میر انجم در مجالس تعزیه خود به گونه های مختلف از آرایه تضمین و اقتباس بهره برده است که اوج آنها را می توان اقتباس از قرآن کریم و آثار سعدی دانست: الف) اقتباس از آیات قرآن شکرلله شدم فایز از این فیض عظیم ای غلام این لحظه «بسم الله الرحمن الرحیم» (عباس در تعزیه شهادت امام حسین (ع)) تو بیا و بخوان ایا کافر شرح «اما الیتیم فلا تقهر» (عبدالله در تعزیه شهادت امام حسین (ع)) ب) تضمین از مولوی بشنو از من ناامید از او مشو «گندم از گندم بروید جو ز جو» (مولوی، 1377: 2/ 152 ) (زن سعد در تعزیه پسر فروختن) ج) تضمین از اشعار حافظ این کربلاست یاران دادند مژده ما راهست این زمین که باید پیر و جوان نمایندبیگانگان کجایند تا زود کشته گردند «دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا»«با دوستان مروت با دشمنان مدارا»«شاید دوباره بینم دیدار آشنا را» (امام حسین (ع) در تعزیه شهادت حر) «ما در اینجا نه پی حشمت و جاه آمده ایمعشق بازان حسینیم که از ملک حجاز از بد حادثه اینجا به پناه آمده ایم»تا لب شط فرات این همه راه آمده ایم (حضرت عباس در تعزیه شهادت حضرت عباس (ع)) 3- تقلید و نظیره‌گویی: تقلید(Imitaton) از واژه‌های کلیدی در هنر است که به شکل تقلید از طبیعت و تقلید از الگوهای هنری گذشته صورت می‌گیرد. این شیوه سخن پردازی در اکثر نسخه های تعزیه میر انجم دیده می شود: ای درد غریبی تو مگر چاره نداریآقای غریبان به کجایی تو حسین جان یا خوف ز آه دل آواره نداریگویا خبر از مسلم بی چاره نداری (محمد و ابراهیم در آغاز تعزیه شهادت طفلان مسلم) شها باشد دلم از بهر قتلت بی قرار امشب نه خود تنها به همراه نهنگ لجه سیما قدم بگذار در میدان برای کار و زار امشب هژبر جنگجو عباس کیوان اقتدار امشب (ابن سعد در آغاز تعزیه شهادت حضرت عباس (ع)) 5- توجه به محور عمودی در نسخه ها: در کنار محور افقی در ابیات و تک مصراع های هر نسخه یک محور عمودی نیز بر تمام آن نسخه حاکم است.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول