خلاصة:
زندگی انسان زمانی معنا و ارزش مییابد که هدف و غایت آفرینش او تحقق یابد. بررسی نقش فطرت، به معنای آفرینش ویژهای که به انسان اختصاص یافته است، با معناداری زندگی او مرتبط است. در این پژوهش، ابتدا با روش توصیفی- تحلیلی، فطرت اولیه و ثانویه از دیدگاه صدرا تبیین شده است. سپس دیدگاههای او درباره فطرت و بررسی نقش آن در معناداری زندگی انسان بیان گردیده و روشن شده است که دیدگاه وی درباره فطرت و تقسیم آن به اولیه و ثانویه، سبب شناخت موضوع معناداری زندگی میشود. علاوه بر این، معلوم میشود که تمرکز صدرا بر تحقق ولادت ثانویه در دو حوزه فکر و عمل، دربردارنده تصویر جامع و جدیدی از معناداری زندگی است.
Human’s life becomes meaningful and valuable when the purpose of his creation becomes true. The investigation of nature’s role in the case of special human’s creation is related to the meaningfulness of human’s life. In this study، first we will explain first nature and second nature with descriptive-analysis method and from Mullah Sadra’s point of view and then، we explain his view about nature and its role in human’s life. In this study، as a result، you can see that Mulla Sadra’s view about nature and his category، first nature and second nature، causes to recognize the meaningfulness of life’s subject. Moreover، Mullah Sadra’s concentration on second birth from two aspects، mind and act، results in a general and new image of the meaningfulness of life.
ملخص الجهاز:
"اگر فطرت اولیه انسان دست خوش گرفتاری به گناهان و توجه به امکانات مادی زندگی دنیوی و خواسته های روح حیوانی خویش نگردد، برای او بابی از فطرت دیگر با عنوان فطرت ثانویه گشوده میشود و به واسطۀ این فطرت ، قرارگرفتن خود را در مسیر دریافت حقایق روحانی ثابت میکند و هدایت روحانی شامل حال او میشود (همان ، ص ١٢٩ و ١٣٠).
البته این اختیاریبودن ممکن است در جهت سعادت یا شقاوت انسان باشد که با معناداری زندگی او کاملا مرتبط است ، به گونه ای که اگر سعادت خویش را بیابد، به معنای اصیل در زندگیاش دست خواهد یافت و اگر در راه شقاوت گام بردارد، شیطانی بالفعل می گردد یا صفات حیوانی را در خویش بروز میدهد و همین موجبات دورشدن او از مسیر یافتن معنا در زندگیاش را فراهم میکند (همو، ١٣٨٩، ص ٣٣٩).
صدرا با اذعان به فطری بودن گرایش به ایمان و تبلور آن در باطن وجود انسان در صورت نبودن تاریکی و ظلمت و همچنین نبودن مانع و حجاب ، ولادت ثانویه در گرو ایمان را این گونه ترسیم میکند: چون نفس انسانی از خواسته های بدنی چشم پوشد، و از سرگرمیهای آنچه که در تحت آن پیروی شهوت ، خشم ، حس و تخیل است ، روی گرداند، و روی دل را به سوی صفحه عالم ملکوت اعلی نماید، به نیک بختی و سعادتی بزرگ راه خواهد یافت ، و شگفتیهای جهان ملکوت و آیات باعظمت الهی را مشاهده خواهد نمود (همو، ١٣٨٦، ج ١، ص ١٣)."