خلاصة:
فره ایزدی در اندیشه سیاسی ایرانشهری پدیداری کارکردی دارد به گونه ای که یکی از مولفه های تداومی به حساب میآید. ثبات، بقا و دوام دولت شهریاری، حکومت، عدالت، امنیت همه بستگی به این نیرو دارد. اندیشمندان بسیاری درباب فره پژوهش کرده اند و هرکدام با روش شناسی خاص این پدیدار را مورد واکاوی و خوانش قرار دادهاند. این مقاله کوشش میکند با روششناسی پدیدارشناسانه مقایسه ای این مفهوم در دو متن اوستا و شاهنامه فردوسی تحلیل کند، به کشف ماهیت و چیستی و چگونگی آن بپردازد و همچنین نزدیکی ها و جداسازیهای این پدیدار سیاسی کلیدی را در این دو کتاب بررسی نماید. خوانشی دوباره از این مفهوم در این دو منبع بنیادین اندیشه ایرانشهری می تواند زوایای دیگری از مفهوم فره را باز نمایی کند. برای رسیدن به مفهوم، ابتدا به توضیح فره در اوستا به عنوان اصلیترین منبع هویتی ایرانشهری در خرد مزدایی و سپس به توصیف و تبیین و تداوم آن از زبان شاهنامه فردوسی به عنوان متن اصلی ایرانشهری بعد از اسلام می پردازیم. هدف بنیادین ما این است که نشان دهیم فر، در شاهنامه تحت تاثیر اوستا می باشد اما قصدیت زرتشت در مقایسه با قصدیت فردوسی موجب تفاوتهایی در نوع تفسیر آنها از یکدیگر در باب برداشت از مفهوم فره گردیده است.
ملخص الجهاز:
با توجه به آنچه گفته شد و به منظور تجزیه وتحلیل بهتر مفهوم فر کـه در طـول تاریخ ایران بارها بازتولید شده و تداوم داشته است ، به موارد و شواهد و آثـار آن در کتاب اوستا و شاهنامه فردوسی که از منابع اندیشه سیاسی ایران در متون باسـتانی و ادبیـات فارسـی بـه جـای مانـده از دوران کهـن هسـتند و از نظـر کمیـت و کیفیـت بزرگترین منابع کاربردی این واژه هستند، رجوع می کنیم .
پرسش های مقاله عبارتند از اینکـه : فـره چیسـت ؟ پدیـدار سیاسـی فـره در اندیشه سیاسی ایرانشـهری چـه مـی باشـد؟ پدیـدار فـره در اوسـتا و شـاهنامه چـه شباهت ها و تفاوتهایی دارد؟ فرضیه های مقاله نیز عبارتند از اینکه : فره به معنای الگوی آرمانی و نظـم ذهنـی است که برآمده از ساماندهی خرد ایرانشهری در عرصه سیاسی ، کارکرد نظم دهـی و امنیت بخشی را ایفا می کند.
فره ، دال مرکزی اندیشه سیاسی ایرانشهری اسـت کـه در اوستا و شاهنامه پدیدار شده است و صورتی تداومی دارد.
پژوهش های پدیدارشناسانه پدیدارشناسی ـکه مقاله حاضر نیز بر پایه آن نگاشته شده است ـ روشی کیفی در مطالعات اندیشه سیاسی است که سعی دارد با خوانش همدلانه و تداومی متن نشان دهد که نمودهای جمعی ، سازهای ، و تاریخی همیشه در تاریخ ایران وجود داشته اند.
معنا و مفهوم فر فردوسی واژه و مفهوم فر و فره ایزدی را در شاهنامه برای خوانندگان خود توضـیح و شرح نداده است ؛ به گونه ای که در همین موردثروتیان نقل می کند که : «ضمن مطالعه این حماسه بـزرگ ملـی معلـوم مـی شـود، اسـتاد ابوالقاسـم فردوسی هیچ جا کلمه فر را عمدا و صراحتا مقید به تعریف نکـرده اسـت » (ثروتیان، ١٣٥٠: ٦).