خلاصة:
موقعیت خاص جغرافیایی استان گیلان، با وجود اقلیم مناسب و شرایط مساعد جهت کشاورزی و همجواری با کشور پهناور روسیه و نامیده شدن به عنوان «دروازه ی اروپا»، زمینه های ایجاد ارتباط و تبادلات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با کشور روسیه را به وجود آورد. همچنین باعث شد تا جهانگردان زیادی از ملل مختلف، به ویژه روسیه، به سمت گیلان سرازیر شوند. آنها گزارش های مهمی در سفرنامه ی خود ثبت و ضبط کردند که امروزه موضوع جدی مطالعات تاریخی، سیاسی، فرهنگی و... به شمار می رود.
ملخص الجهاز:
اما خودزکو واژه ی «بیه » را نام قومی فرض کرده است که بخشی از آن «بیه پیش ها» در ولایت لاهیجان و بخشی دیگر یعنی «بیه پسی ها» در ولایت رشت اقامت گزیده اند.
(خودزکو، بی تا: ٤٢ - ٤١) متأسفانه هیچ گونه مطلبی در سفرنامه های ملگونف ، کاتف ، نیکیتین و خانیکف ، درباره ی اقوام تاریخی گیلان وجود ندارد.
در بالا دست سفیدرود قصبه ی رودبار یک نمونه ی گیلکی است ؛ ولی چون از رودخانه عبـور کرده و از ساحل چپ به ساحل راست برویم ، اولـین اجتمـاع ، قـصبه ی منجیـل اسـت کـه بـه کلـی بـا خانه های گیلانی تفاوت دارد.
آیا عدم اشاره و ذکر چنین بنایی به معنای نبود این بنا بوده است ؟ با توجه به اهمیت این نوع چارپایان در زندگی کشاورزی گیلانی ها، به نظر می رسد که این بنا در گیلان باید وجود داشته باشد.
٣. فرهنگ و آداب و رسوم گیلان دارای دو گروه نژادی متفاوت است : یکی بومیان ، دیگری دسته هایی که به اراده ی پادشاهان ایران و بنا به انگیزه های سیاسی از سرزمین اصلی خویش جلای وطن کرده و در این محدوده ، مجددا اسکان یافته انـد.
خانیکوف ١ در سفرنامه اش اشاره ای بسیار گذرا به نوع ابریشم در گیلان کرده است .
(خودزکو، بی تا: ١٠٠) خودزکو اشاره می کند، آنچه بازرگانان ایرانی در سال ١٨٤٠ میلادی وارد گیلان کرده اند، چیزی نزدیـک به ٦٠ هزار تومان از فراورده های داخلی بوده است .