خلاصة:
مقاله حاضر تحلیلی در زمینه نوشتن و «سواد دانشگاهی» در حوزه علوم انسانی و اجتماعی در ایران امروز است. در این مقاله برآنم امر نوشتن در بستر اجتماعی و معرفتی نظام دانشگاهی را بررسی و راهبردی برای مواجهه با «وضعیت مسئله مندی» ارائه کنم. این راهبرد در «سطح عاملیت» یا فردی، اتخاذ «رویکردی وجودی» به امر نوشتن به وسیله دانشگاهیان و در «سطح ساختار»، بازاندیشی وایجاد تحولات ساختاری است. در بخش اول مقاله، «نوشتن دانشگاهی» را به عنوان نوعی مسئله صورت بندی کرده و نوشتن را چون امری پرابلماتیک توضیح داده ام. در بخش دوم، رویکرد نظری با عنوان نوشتن به منزله «امر وجودی» را ارائه کرده ام و نشان داده ام که چگونه می توان با اتخاذ و قبول این رویکرد، مسئله نوشتن دانشگاهی را تحلیل و راهبردی برای مواجهه با آن ارائه کرد. اساس سومین بخش مقاله، ارائه رویکردی روش شناسانه برای کاربست تحلیل وجودی نوشتن است. در این زمینه ابعاد مختلف راهبرد «خودروایتگری محققانه» و «خودمردم نگاری» را توضیح داده ام. بخش پایانی مقاله را به تبیین اهمیت رویکرد وجودی به نوشتن اختصاص داده، برخی انتقادات به این رویکرد را مختصرا بیان کرده ام.
ملخص الجهاز:
در بخش دوم این مقاله رویکردی نظری با عنوان نوشتن به منزلـۀ «امـر وجـودی » را ارائه کرده ام و نشان داده ام که چگونه می توان با اتخاذ و قبول ایـن رویکـرد، مـسئلۀ نوشـتن دانشگاهی را تحلیل کرد و راهبردی برای مواجهه با آن را ارائه داد.
آنچه اینجا بایـد مـورد توجـه قـرار گیـرد، اهمیـت دادن به فهم یک پدیدۀ انسانی در یک قالب و ساختار تاریخی خاص خود است ، وانگهـی فهم چنین پدیده هایی همانند فهم علوم طبیعی نیست کـه در پـی شـناخت و آنگـاه سـاختن یک قانون جهانی باشد ـ یعنی دربارۀ همۀ انسان ها، گروه ها و دولت ها نظری یکسان دهـد ـ بلکه تنها در پی کشف این نکته است که چگونه این مردمان یک پدیدۀ اجتماعی را شکل داده اند یا چگونه آن را می فهمند؟ در ١٩٧٥ پال فایرابند با انتـشار کتـاب جنجـالی اش بـه نـام ضـد روش: یـک نظریـه آنارشیستی برای دانش ١ (٢٠١٠ ,Feyerabend) کلاً منکر چیزی به نام «روش علمـی »٢ شـد و از تکثر روش ها دفاع کرد.
من پـیش از ایـن در مقالـه ای با عنوان «خودمردم نگاری تجربه نوشتن یک کتاب » که بـه عنـوان پیـشگفتار کتـاب تـاریخ فرهنگی ایران مدرن (فاضلی ، ١٣٩٣) منتشر شده است تلاش کردم تجربه خود را در زمینـۀ پیوند زدن کار فکری و فعالیت های خلاقانه نوشتنم به زندگی شخـصی و تجربـه هـایم تـشریح کنم .