خلاصة:
مقدمه : شهر سالم شهری است که تمام شهروندانش را مـی بینـد و نیازهـای همـة گـروههـا و مـردمش را برآورده می کند. امروزه، به معلولان به عنوان عضوی از جامعه که بخش عظیمی از نیـروی فعـال آن را نیـز تشکیل می دهند و سالیانه بر جمعیت آنها افزوده می شود، در برنامه های توسعه و کارشناسانه کم تر توجـه می شود و شایسته است تحلیلی درخور، از چگونگی اوضاع و کمبودها و ویژگی های آنها در اسـتانهـای کشور صورت پذیرد. روش: این مقاله از نوع کاربردی و با هدف بررسی و مقایسة وضعیت معلولیـت ، کـشف ارتبـاط معلولیـت بـا وضعیت شاخص های بهداشتی درمانی در استانهای کشور، رتبه بندی آنها و مقایـسه کمـی و کیفـی آن میـان گروههای سنی مختلف انجام شده است . جامعة آماری این پژوهش را همة معلولان استانهای کـشور تـشکیل می دهند. روش جمع آوری دادهها به صورت اسنادی است . تحلیل های این پژوهش شامل آزمونهای توصـیفی ، تحلیل های مقایسه ای، آزمون رتبه بندی TOPSIS و آزمون ناپارامتریک هم بستگی است . یافته ها: با توجه به نسبت جمعیت کل هر استان، استان خراسان جنوبی و گیلان بیش ترین درصد معلولیت و استانهای تهران و قزوین و قم کم ترین درصد معلولیت را دارند و بیش ترین درصد معلولان کشور مبتلا به اختلال ذهنی و نقص پا و کم ترین درصد آن متعلق به قطع دست هستند. همچنین ، بـیش تـرین درصـد انواع معلولیت مانند نابینایی ، ناشنوایی ، اختلال ذهنی و... نیز برای همة استانها محاسبه و رتبه بنـدی شـده است . درنهایت ، میان خدمات بهداشتی درمانی و شیوع معلولیت در کل استانهای کشور هم بستگی به عمل آمد و یافته ها نشان داد میان شاخص های بهداشتی درمانی و شیوع معلولیت در اسـتانهـای کـشور رابطـة معنی داری وجود ندارد. بحث : بررسی رابطة بین توسعة مراکز و شاخص های بهداشتی درمانی در استانهـای کـشور بـا معلولیـت ، نشان می دهد تفاوتهای منطقه ای شیوع معلولیت در استانهای کشور ممکن نیست از توسـعه یـافتگی یـا توسعه نیافتگی استانها نشئت گرفته باشد و علل و تعدد پراکنش آن را بایـد در مـسائلی فراتـر از توسـعة شاخص های مختلف توسعه یافتگی جست وجو کرد؛ لذا می توان گفت میان کاهش تعداد معلولیت و میزان توسعه یافتگی شاخص های بهداشتی درمانی رابطة معنی داری وجود ندارد. بـه عبـارت دیگـر، بـا افـزایش مراکز بهداشتی و درمانی ، تعداد معلولان استانها کاهش پیدا نکرده است
ملخص الجهاز:
بحث : بررسی رابطة بین توسعة مراکز و شاخص های بهداشتی درمانی در استانهـای کـشور بـا معلولیـت ، نشان می دهد تفاوتهای منطقه ای شیوع معلولیت در استانهای کشور ممکن نیست از توسـعه یـافتگی یـا توسعه نیافتگی استانها نشئت گرفته باشد و علل و تعدد پراکنش آن را بایـد در مـسائلی فراتـر از توسـعة شاخص های مختلف توسعه یافتگی جست وجو کرد؛ لذا می توان گفت میان کاهش تعداد معلولیت و میزان توسعه یافتگی شاخص های بهداشتی درمانی رابطة معنی داری وجود ندارد.
امـروزه ، نقش معلولان به عنوان عضوی از جامعه در عرصه های مختلف اجتماعی روزبـه روز توجـه ویژه ای یافته است ؛ به طوری که نسبت به گذشته ، مطالعه و تحلیل جنبـه هـای مختلـف ایـن گروه از جامعه از جمله تحلیل شاخص ها و امکانات بهداشتی و درمانی و رابطة بین آن هـا با زندگی معلولان و تأثیر این شاخص ها در وضعیت زندگی آن هاست که توجه کارشناسان امر را جلب کرده است .
به یقین مـی تـوان بـا بررسی کمبودها و امکانات مورد نیاز و مؤثر در زندگی این گروه اجتماعی و تحلیل عوامل مؤثر بـر نـوع زنـدگی آن هـا از جملـه امکانـات و خـدمات بهداشـتی و درمـانی و انـواع شاخص های مؤثر در این زمینه ، بستری مناسب فراهم کرد تا هرچـه بـیش تـر از معلـولان و نقش و تأثیر آن ها در عرصه های مختلف اجتماعی بـه عنـوان شـهروندانی فعـال و جـدا از انزوای اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و روانی در کنار دیگـر شـهروندان در جهـت رشد و اعتلای کشور استفاده کرد (قائم و حبیبی ، ١٣٦٩).