خلاصة:
بر اساس DSM-5 کلپتومانیا یک اختلال کنترل تکانه است که با ناتوانی در مقاومت در برابر تکانۀ دزدی مشخص میشود. اگرچه روش درمانی شناختی-رفتاری در مورد این اختلال به کار رفته است، اما معمولاً از دارودرمانی استفاده میشود. بر اساس پژوهشهای محقق، از روش سایکودراما که روشی در رواندرمانی با یک شکل نمایشی است، تا به حال برای درمان این اختلال استفاده نشده است. بنابراین، مهمترین هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی سایکودراما در درمان دزدی مرضی است. در این پژوهش از طرح تکآزمودنی (A-B) استفاده شد و مقیاس ارزیابی نشانگان کلپتومانیا به کار رفت. درمانجو، دختری 11 ساله بود که با نشانههای کلپتومانیا به درمانگر معرفی شد. طول درمان این مراجع، هشت جلسه (هر هفته یک جلسه) بود. بعد از جلسات درمان، جلسات پیگیری نیز انجام شد. نمرۀ درمانجو در پیشآزمون 34 بود که در مقیاس ارزیابی نشانگان کلپتومانیا، نمرۀ بسیار بالایی است. در پسآزمون، نمرۀ او به 11 کاهش یافت که نشاندهندۀ ایجاد تغییری محسوس در وضعیت او است. گزارشهای درمانجو و مادرش از افکار و رفتارهای مربوط به دزدی در جلسات پیگیری نیز حاکی از کاهش بارز نشانههای کلپتومانیا بودند. بر اساس یافتههای پژوهش، میتوان گفت که روش سایکودراما در درمان کلپتومانیا مؤثر است. در نتیجه مهمترین پیشنهاد پژوهش حاضر، استفاده از این روش رواندرمانی در پژوهشها، به قصد آزمون اثربخشی آن و اطمینان از تعمیم نتایج و در جلسات درمانی با هدف رواندرمانی است.
ملخص الجهاز:
بـر اسـاس پـژوهش هـای محقـق ، از روش سایکودراما که روشی در روان درمانی با یک شکل نمایشی است ، تا بـه حـال برای درمان این اختلال استفاده نشده است .
به نظر می رسد دلیـل مهـم انتخـاب ایـن روش هـا، کـاربرد گسـترده و گزارش اثربخشی آن ها در درمان اختلالات رایج روان شناختی (بابایی ، اکبرزاده ، نجـل رحـیم و پورشهریاری ، ١٣٨٩؛ ابوالمعالی الحسینی ، مهران ، منادی ، خسروی و نـاظرزاده کرمـانی ، ١٣٨٨؛ حاجتی ، اکبرزاده و خسروی ، ١٣٨٧) و به ویژه اختلالات رفتـاری شـبیه بـه اخـتلالات کنتـرل تکانه باشد.
Baltacioglu, Essizoglu, Yenilmez & Kaptanoglu 8.
مهم ترین هدف پژوهش حاضـر، آزمـون اثربخشی سایکودراما به عنوان یک روش آزمون نشده و جدیـد در درمـان کلپتومانیـا بـود و بـا توجه به اینکه اثربخشی این روش درمانی در درمانی اختلالات روان شناختی دیگـر مثـل فشـار روانی و اضطراب (هال ، ١٩٧٨)، حالات هیجانی توأم با افسردگی و اضـطراب (فریتـز، ١٩٨١؛ ویــد، ١٩٨٥)، افســردگی (پوررضــائیان ، ١٩٩٦، پوررضــائیان و همکــاران ، a١٩٩٧ وb١٩٩٧؛ ره گوی ، ابراهیمی بلیل ، خانکه ، رهگذر و رضایی ، ١٣٨٥)، اختلالات رفتاری (گاتا و همکـاران ، ٢٠١٠) که همبودی بالایی بـا کلپتومانیـا دارنـد، فوبیـا (پوررضـائیان ، سـهرابی و پوررضـائیان ، ١٣٩٣)، لکنت تونیک (پوررضائیان ، در دسـت انتشـار) و مشـکلات کنتـرل تکانـه در اخـتلال ADHD (سپنتا، صفری ، فاطمی و معنوی ، ٢٠١٤)، نشان داده شده است ، فرضیۀ پژوهش حاضر این گونه طرح شد که سایکودراما در درمان کلپتومانیا مؤثر است .