خلاصة:
برندق خجندی از شعرای مهم سدٔه ۸-۹ق است که بیشتر عمـر خـود را در سـیر و سـفر گذرانـد. وی بنـابر اشعارش به شهرهای قنّوج ، شمس آباد، دهلی و ملتان که در حوزٔه شـبه قاره انـد، سـفر کـرده اسـت . مـدت حضور او در شبه قاره معلوم نیست ، اما در سال ۷۹۱ق پس از مدح سلطان غیاث الدین تغلشاه ثانی و کشته شدن وی با شتاب از ملتان به ماوراءالنهر بازگشته است . تاکنون هیچ تحقیق جامع و کاملی بـر روی اشـعار و احوال برندق خجندی صورت نگرفته و دیوان اشعار وی نیز تصحیح نشـده اسـت . تنهـا ذبـیح الله صـفا در تاریخ ادبیات در ایران مختصری در مورد وی سخن رانده و برخی از قصایدش را آورده است . در ایـن مقالـه کوشش شده است آگاهی هایی دربارٔه این شاعر ارائه شود.
ملخص الجهاز:
"زمان حضور برندق در شبه قاره ، به درستی مشخص نیست ولی بنا بر این ابیات شـروع این سفر پس از به زندان افتادن او به سال ۷۸۱ق توسط میرانشاه در بلخ اسـت و احتمـالا نقطۀ آغاز آن از شهر خجند بوده : برنــدق اســت رســیده بــه خــدمتت امــروز کـه شـهره در همـه ایـران زمین و تـوران اسـت گهی به مسند جـاه اسـت و گـاه در تـگ چـاه گهی به گلشن عیش و گهی بـه زنـدان اسـت مــن ابــن نصــرتم ز خجنــد آمــده بــه هنــد یــک ســینه پــر ز ســوز دل و بــر ســر آفتــاب (نقل از تقی کاشی ، گ ۱۸۳-۱۸۴) وی در این سفر چنانکه خود می گوید به این شهرها قدم گذاشته است : گهی به ملـک خراسـان و گـاه در خـوارزم گهی به گرد عراقین و گه بـه ملتـان اسـت گهی به دهلی و قنوج و گه به شـمس آباد گهی به کشور معمـور و گـه بـه ویـران اسـت (نقل از همو، گ ۱۸۳) مدت حضور برندق نیـز در شـبه قاره نـامعلوم ، امـا زمـان بازگشـت وی تقریبـا مشـخص است ، زیرا وی همزمان با به سلطنت رسیدن سلطان غیاث الدین تغلقشاه ثانی در ۷۹۰ق بـه دربـار وی رسـیده و او را در فاصـلۀ ۵ مـاه و ۱۸ روزی کـه سـلطنت داشـته (بـداؤنی ، ج ۱، ص ۱۷۸؛ تتـــوی ، ج ۷، ص ۴۷۸۷-۴۷۸۸) در دو قصـــیده بـــا عنـــاوین «ابـــوالمظفر غـــازی»، «ابوالمکارم غازی» و «غیاث ملت و دین » سـتوده اسـت (تقـی کاشـی ، گ ۱۸۴-۱۸۵) ."