خلاصة:
از ديدگاه اقتصادي گوجهفرنگي پس از سيب زميني دومين محصول پرارزش كشاورزي محسوب شده و از لحاظ مصرف سرانه نيز پس از آن قرار دارد كه به دو صورت تازه و فرآوري شده مصرف ميگردد. ميزان توليد گوجه فرنگي در جهان طي سالهاي اخير افزايش يافته است. جايگاه ايران نيز در توليد اين محصول در رتبه هفتم جهان قرار دارد. با توجه به اهميت گوجهفرنگي و جايگاه ايران در توليد آن در اين مطالعه بهرهوري كل عوامل توليد گوجهفرنگي طي سالهاي 86-1379 در استانهاي آذربايجان شرقي، بوشهر، كرمان، خوزستان و فارس كه عمده ترين توليدكنندگان گوجهفرنگي در كشور به حساب ميآيند، محاسبه شده است. به منظور محاسبه بهرهوري كل عوامل توليد از روش ناپارامتري مالم كوئيست و داده هاي مربوط به مقدار توليد بر حسب تن در هكتار و نهاده هاي نيروي كار بر حسب نفر- روز در هكتار، مقدار آب مصرفي بر حسب هزينه آب مصرفي، بذر، سم و كود شيميايي بر حسب كيلوگرم در هكتار و كود حيواني بر حسب تن در هكتار استفاده شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه روند بهرهوري كل عوامل توليد گوجهفرنگي در استانهاي بوشهر و كرمان صعودي و در بقيه استانها سير نزولي داشته است. علاوه بر اين نتايج نشان داد كه تغييرات كارايي مديريت در تمامي استانها ثابت بوده است. تغييرات كارايي ناشي از مقياس نيز در استانهاي كرمان و فارس كاملاً ثابت و در بقيه استانها نوسانات زيادي داشته است، به طوري كه روند آن طي دوره مورد مطالعه در استان بوشهر صعودي و در دو استان آذربايجان شرقي و خوزستان نزولي بوده است. تغييرات تكنولوژي نيز در تمامي استانها نوسانات زيادي داشته است و روند آن در استانهاي فارس، خوزستان و آذربايجان شرقي نزولي و در استانهاي بوشهر و كرمان صعودي بوده است. جهت افزايش كارآيي فني، گسترش برنامه هاي ترويجي به منظور به كارگيري مناسبتر از نهادههاي توليد و در واقع نحوه درست مديريت به كارگيري نهادهها و به كارگيري انواع تكنولوژي و اهداي تسهيلات براي خريد ماشين آلات جديد و پيشرفته جهت بهبود وضعيت تكنولوژي از جمله راهكارهايي است كه جهت افزايش بهرهوري كل عوامل توليد گوجهفرنگي توصيه ميشود.
ملخص الجهاز:
"Total of factors productivity با توجه به این که استان های فارس ، بوشهر، خوزستان ، کرمان و آذربایجان شرقی طی سال های ٧٩ تا ٨٦ در مجموع به ترتیب ٤٧، ٥٢ ، ٥٣ ،٥٢ ، ٤٧ ، ٤٨ ، ٥٣ و ٤٤ درصد تولید گوجه فرنگی را در کشور بر عهده داشته اند در این مطالعه میزان بهره وری گوجه فرنگی در این استان های عمده تولیدکننده این محصول مورد بررسی قرار گرفته است .
« بررسی عوامل تولید و میزان اثرگذاری اجزای تشکیل دهنده آن در گندم دیم » مطالعه ای است که رفیعی و امیرنژاد(١٣٨٧) انجام داده اند و در آن تغییرات بهره وری عوامل تولید گندم دیم و میزان اثرگذاری عوامل تشکیل دهنده آن را در ده استان تولید کننده مهم این محصول در یک دوره ٦ساله با استفاده از روش ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها و شاخص مالم کوئیست بررسی نموده و به این نتیجه رسیده اند که استان های مازندران ، کردستان ، فارس ، سمنان و آذربایجان شرقی از رشد بهره وری مناسبی برخوردار بوده است .
نتیجه گیری و پیشنهادات این پژوهش ، با استفاده از شاخص بهره وری مالم کوئیست ، به بررسی تغییرات بهره وری کل عوامل تولید گوجه فرنگی در استان های عمده تولید کننده ایران ، شامل استان های آذربایجان شرقی، بوشهر، خوزستان ، کرمان و فارس طی سال های ١٣٧٩ تا ١٣٨٦ پرداخته است ."