خلاصة:
هدف اين نوشتار بررسي دلايل نوسانات بارش و شدت خشكساليهاي زمستانه استان سيستان و بلوچستان در ارتباط با الگوهاي دورپيوند نيمكره شمالي است. در اين جهت ابتدا داده هاي اقليمي ايستگاههاي هواشناسي منطقه جمع آوري شد و با استفاده از آنها شاخص استاندارد بارش زمستانه(SPI) محاسبه و با استناد به آن شدت و گستره خشكساليهاي شديد زمستانه منطقه تعيين شد.شاخصهاي دورپيوند فعال نيمكره شمالي در فصل زمستان و همچنين شاخص چند متغيره انسو(MEI) با شاخص (SPI) مقايسه گرديد. با استفاده از آزمونهاي همبستگي و مدلهاي رگرسيوني چندمتغيره گام به گام و عقب رو مشخص گرديد. اين الگوها در مجموع 55 درصد از تغييرات شاخص (SPI) را تبيين مي نمايند و الگوي اسكانديناوي كه معني دارترين همبستگي را با شاخص(SPI) دارد، به عنوان مؤثرترين الگوي تبيين كننده شدت خشكسالي تعيين شد. در شرايط خشكسالي نيز الگوي آرام شمالي (NP) مؤثرترين الگو شناخته شد.آزمونهاي فرض(T، U و ويلكاكسون ) تفاوت بارش طي فازهاي مثبت و منفي الگوهاي قطبي- اورآسيا(POL)، اسكانديناوي و حاره اي نيمكره شمالي(TNH) معني دار نشان داد. مدلها نشان مي دهد كه با كاهش هر واحد از شاخص هاي قطبي-اورآسيا(POL) و اسكانديناوي به ترتيب حدود 18 و22 درصد بر شدت خشكسالي افزوده مي شود.
ازطريق نقشه هاي تركيبي و مقاطع طولي وعرضي در برابر ارتفاع جو، الگوهاي سينوپتيك حاكم در نيمكره شمالي همزمان با شرايط ترسالي و خشكسالي شديد بررسي شد. نتايج نشاندهنده تغيير مسير مشخص در مسيرهاي سيكلوني، رودبادها و مراكز فشار همزمان با بروز خشكساليهاي سيستان و بلوچسنان در مقياس سينوپتيكي نيمكره شمالي است.
ملخص الجهاز:
"در ایستگاههای سرباز، میرآباد، گوشه و آشار حداکثر تعداد الگوهـا بـه وسـیلۀ مـدل انتخـاب شـده انـد و در برخی ایستگاهها نظیر چابهار، باهوکلات ، بمپور،نیکشهر و زابل هیچ یک از الگوها به سـطح معنـیداری جهـت انتخاب نرسیده اند در شرایط خشکسالی (جدول شماره ٦ ) الگوی آرام شمالی (NP )به عنـوان تأثیرگـذارترین الگو به وسیلۀ مدل انتخاب شده که به تنهایی حدود ٦٠ درصد از تغییرات شاخص خشکسالی را توجیه مینمایـد و سطح معنیداری آزمون آن نیز مطلوب است .
50 Median 1 9 1 2 2 11 6 5 2 1 6 3 Minimum 10 42 42 44 37 42 25 44 37 42 43 39 MaXimum تحلیل مؤلفه های سینوپتیکی نیمکرة شمالی و ارتباط فضایی آنها با خشکسالیهای استان طی چهار رویداد خشکسالی بسیار شدید زمستانی منطقۀ سیستان و بلوچستان به طور میـانگین در سـطح ٨٥٠ هکتوپاسکال ناهنجاریهای ارتفاع ژئوپتانسیل در نیمکرة شمالی نشاندهندة یک قطب مثبت بالای ٣٥متر در شرق اقیانوس اطلس و شمال شرق روسیه است که با وجود یک الگوی منفی تا(٢٥-) متر در شمال اورپـای مرکـزی همراهی میشود.
html 10- Crodery I and Mc call M,2000,A model forecasting drought from teleconnections-Water Resources Research-36(3):pp763-768 11- Cullen,H,And Others2002, Impacts of the North Atlantic Oscillation on Middle Eastern climate and streamflow-Climate Change:55-PP315-338 12- Dayana Uri, Lambb,2005, Dennis-Global and synoptic-scale weather patterns controlling wet atmospheric deposition over central Europe- Atmospheric Environment 39,521–533 13- Gong ."