خلاصة:
تصحيح متون كهن ادب و فرهنگ در هر زبانْ پايه اي استوار براي شناخت روشن تر و فراگيرتر از آن زبان و فرهنگ فراهم مي آورد و پژوهشگران را در ديگر رشته هاي وابسته به زبان و فرهنگ تاريخي يك سرزمين ياري رسان مي شود. كتاب ترويح الارواح في تهذيب الصحاح كه گزيده اي از صحاح اللغه اثر جوهري است در حدود نيمه نخست قرن هفتم به دست بختيار زنجاني تاليف شد. مركز پژوهشي ميراث مكتوب اقدام به چاپ اين كتاب به تصحيح محمدصالح شريف العسكري كرده است. مقاله حاضر ترويح الارواح و تصحيح آن را به عنوان نخستين پيرايش در زمينه فرهنگ نويسي تازي بررسي كرده است.
ملخص الجهاز:
"گاه نیز همانند صحاح، کلمه نادرست آورده شده است، مانند صفحه ۶۳، ماء مشروب و شریب، که درست آن، آنچنانکه در تهذیب و لسان آمده، ماء شروب و شریب است).
۵. گاه عبارت مصحح در پانوشت چنان است که گویی آنچه در نسخهبدلها آمده، همان نیز در صحاح آمده است، حالآنکه چنین نیست (صفحه ۱۹/۷.
در لسان هم افزوده شده است که گاه همزه را انداخته و گویند: عبیتهم تعبیة، أی رتبتهم فی مواضعم، و هیأتهم للحرب؛ نیز صفحه ۱۳۷/۱: آنچه زنجانی در اینجا آورده است از افزودههای او نیست، بلکه همان عبارت توضیحی صحاح و لسان است که در ماده نهد آورده شده است؛ ولی زنجانی این کار بایسته را در همه کتاب خود دنبال نکرده است).
۸. دقتنظر مصحح محترم که گاه آمدن یا نیامدن یک «واو» را نیز از نظر دور نداشته است،در کنار اشاره به مثلبودن بسیاری از سخنان و عبارتها در پانوشت که در متن کتاب به آنها اشارهای نشده است، افزایش بسیاری کلمهها در متن درون قلاب برای دریافت بهتر معنای سخن و درنتیجه گاه حتی پرهیز از معنای نادرست و عکس در متن، رجوع به بسیاری از فرهنگهای کهن و معتبر و استناد به آنها در داوری میان معانی و شکل درست کلمهها، همراه با چاپ گیرا و بسیار نزدیک به بیخطای این کتاب، بهرغم موارد اندکی که گزارش شد، توفیق سترگی است که بهره مصحح محترم شده است."