خلاصة:
مشهور است که سولون سنگ بنای دموکراسی آتن را گذاشت. او این کار را زمانی انجام داد که آتن همانند بسیاری از دیگر شهرهای یونان دستخوش بحران و آشوب بود و در آستانه جنگ داخلی قرار داشت. هدف این مقاله بررسی نقش سولون در نجات آتن از آشوب و هدایت به سوی آن نوع نظام سیاسی است که بعد از وی و به نام دموکراسی آتن شناخته میشود. برای بررسی این موضوع، نخست لازم است تا اوضاع دوران سولون بررسی شود و بعد به دیدگاه او توجه شود که چگونه میتوان آتن را از آن وضعیت نجات داد. بررسی دیدگاه او نشان میدهد که او به لحاظ نظری از میراث اسطورهای خود بهره میبرد اما در عین حال، این میراث را در جهت نیاز دورانش برای وضع قانونی استفاده کرد که آن را قانون درست یا نیکقانون میخواند. او این قانون را هم برای حفظ حدود شهروندان و هم برای دادن نقش سیاسی به آنها وضع کرد که باعث شد طبقات پایین جامعه برخلاف نظام پیشین سنتی، از نقش و مسئولیت سیاسی برخوردار شوند. همین اثر بود که سنگ بنای اولیه را برای رسیدن آتن به دموکراسی فراهم کرد.
ملخص الجهاز:
"(٧٨‐٢٧٥ ,Works and Days) به این ترتیب ، هسیودوس دو مفهوم عدالت و نوموس را بیان می کند که از مفاهیم بنیادین در تحولات بعدی پولیس های یونانی خواهند بود؛ اما باید توجه داشت که نوموس در بیان او به معنای متداول از قوانین موضوعه نیست ؛ بلکه معنای گسترده ای از آداب ، رسوم ، آیین و حتی عادت ها را در برمی گیرد چنان که همین مورد در کارها و روزها به طور مشخص دلالت بر نوموس بر اساس مبنای آیینی و به معنای قانون خدایی است .
روشن است که تقسیمات سولون براساس وضعیت اقتصادی شهروندان بود اما باید توجه داشت که فعالیت سیاسی هر شهروند در پولیس های یونان مشروط به وضعیت اقتصادی وی بود؛ به گونه ای که یک کارگر ساده که هیچ دارایی از خود نداشت از بسیاری از فعالیتهای سیاسی نیز محروم می شد و حتی در زمان دموکراسی نیز این شرط کمابیش برای فعالیت سیاسی در نظر گرفته می شد.
او با توجه به این میراث و مبنای نظری حفظ اندازه و حدود طبقات اجتماعی قانونی را وضع کرد که راه آتن به سوی دموکراسی را باز کرد در واقع ، اگر اندیشه و قانون سولون نبود، آتن گامی بیشتر تا رسیدن به جنگ داخلی و ویرانی کامل نداشت و دیگر نمی توانست به دموکراسی و عهد طلایی قرن بعد برسد اما سولون با برقراری تعادل بین طبقات اجتماعی و دادن حقوق اساسی حتی به طبقات پایین ، روح مسئولیت پذیری را در شهروندان ایجاد کرد تا آتن راه به دموکراسی بعد از او بیابد."