خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف اثربخشي روش نقشه هاي مفهومي در مقايسه با روش سخنراني بر بازده هاي شناختي دانش آموزان در درس علوم تجربي انجام شد. بازده هاي شناختي شامل يادداري و درك و كاربست مطالب آموخته شده در نظر گرفته شد. براي اين منظور از يك طرح شبه آزمايشي با پيش آزمون و پس آزمون استفاده شد. 4 كلاس درسي به روش نمون هگيري هدفمند ( 2 كلاس آزمايش و 2 كلاس كنترل) انتخاب شدند كه در گروه هاي كنترل با روش سخنراني و در گروه هاي آزمايش با نقشه هاي مفهومي، مطالب درسي ارائه شد. براي اندازه گيري تأثير استفاده از نقشه هاي مفهومي و سخنراني بر بازد ههاي شناختي از آزمو ن هاي پيشرفت تحصيلي (كه اين آزمون ها سه سطح يادداري، درك و كاربست مفاهيم را مورد سنجش قرار مي دادند) با شاخص هاي روايي و پايايي مقبول استفاده شد. به منظور تجزيه و تحليل داد ه ها از تحليل كوواريانس چند استفاده شده است. (ANCOVA) و تحليل كوواريانس يك متغيره (MANCOVA) متغيره
يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه ارائه آموزش مبتني بر نقشه مفهومي در مقايسه با روش سخنراني بر نمره هاي دانش آموزان در درك و كاربست تأثير مثبتي دارد، ولي در سطح يادداري تأثيري ندارد. در كل استفاده از نقشه مفهومي بر بازده هاي شناختي دانش آموزان در درس علوم تجربی نتیجه مثبت داشت.
ملخص الجهاز:
همچنین نتایج پـژوهش علـی پـور و همکـاران (١٣٩٠) بـا عنـوان «مقایسـه اثربخشـی روش هـای آموزشـی نقشـه مفهـومی و سـخنرانی بـر پیشـرفت درس مهارت های اجتماعی - اقتصادی دانش آموزان کم توان ذهنی » نشان داد که تأثیر آموزش مبتنی بـر نقشه مفهومی در مقایسه با روش سخنرانی بر نمره های پیشرفت تحصیلی و یادسپاری دانش آموزان کم توان ذهنی معنادار است ؛ اما در مورد مقایسه تأثیر روش تدریس سخنرانی و نقشه های مفهومی در آموزش علوم تجربی پایه ششم ابتدایی پژوهشی مدون در ایران مشاهده نشد.
با توجه بـه چنـین کمبـودی لازم بـه نظـر رسید تا این پژوهش ، جهت مقایسه ی تأثیر استفاده از روش تدریس سخنرانی بـا روش نقشـه هـای مفهومی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در علوم تجربی پایه ششم انجام شود.
ابزارهای سنجش در این پژوهش برای اندازه گیری یادگیری های دانش آموزان از آزمـون هـای پیشـرفت تحصـیلی محقق ساخته از تمام مطالب کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم (پیش آزمون ) و مطالـب تـدریس شده بـا راهبـرد نقشـه مفهـومی و روش هـای مرسـوم از کتـاب درسـی علـوم تجربـی پایـه ششـم (پس آزمون ) در طول دوره ی اجرای پـژوهش اسـتفاده شـد.
نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که تفاوت بین میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون در سطح یادداری درس علوم تجربی معنادار نیست ؛ یعنی پس از خارج کردن اثر پـیش آزمـون ، تفـاوت معناداری بین نمرات دانش آموز گروه آزمایش (تـدریس بـا نقشـه مفهـومی ) و دانـش آمـوزان گـروه کنترل (تدریس با روش سخنرانی ) وجود ندارد.