خلاصة:
کلمات به کار گرفته شده توسط یک شاعر یا نویسنده در اثر ادبی از ویژگی های خاص
سبک او به شمار رفته و نمایان گر غنای لفظی و شخصیت و جایگاه او در میان همکارانش
می باشد. سنجش مقایسه ای تنوع کلمات موجود در چند اثر ادبی می تواند پاسخ گوی این
سوالات باشد که کدام یک از این آثار در مقایسه با بقیه از غنای نسبی بیشتری برخوردار
است؟ و چگونه تنوع در کلمات در ترکیب یک اثر ادبی به کار رفته است؟ و سرانجام این که
چه عواملی می تواند در این ویژگی ها تاثیرگذار باشد؟
سعی شده است پژوهش تطبیقی « جونسون » در این مقاله با استناد به روش سنجش
احمد شوقی انجام پذیرد « نهج البرده » کعب بن زهیر و بوصیری و « برده » میان قصائد نبوی
با توجه به این که این قصائد علیرغم اختلاف زمانی از یک محتوا و موضوع و کمیت تقریبا
یکسانی برخوردار هستند و در این راستا نسبت کلی، میانگین نسبت و نسبت نزولی تنوع
واژگان قصاید استخراج و مورد سنجش و مقایسه قرار گرفته است تا میزان ابتکار یا تقلید و
تاثیرپذیری این شاعران در عرصة واژگان مشخص شود.
ملخص الجهاز:
«برده » کعب بن زهیر، «برده » بوصیری ، «نهج البرده »، احمد شوقی ، تنوع کلمات ، سنجش تطبیقی ملخص المقالة الکلمات المستخدمة من جانب الشاعر أو الناثر یعتبر مـن أبـرز خـواصـه الاسلوبیة التی تدل علی ثروته اللفظیه و مکانته بین الادباء.
مقدمه من الظواهر الشائعة فی الأدب خاصة فی الشعر التقلید و الانـتـمـاء الـی السابقین ، من دواعی هذا الأمریمکن أن یشیر الی اعجاب بعضهم بـبـعـض و منهجهم فی الانشاد و بهذا سلک مسلکهم علی أساس الاستحباب ، و نری فـی اطار الأدب دائما کان بعض الأدباء مبدعین و بعض الآخر متبعین ، بالتĤلی لفـت انتباهی نسبة التقلید (من حیث الألفاظ ) عند البوصیری و احمد شوقی فی همـا قصائد النبویة و تأثرهما من کعب بن زهیر لأنهما حذیا حـذوه فـی قصـیـدتـه «البردة ».
و یطلق جونسون علی الکلمات المتنوعه مصطـلـح الانـواع Types و عـلـی المجموع الکلی للکلمات مصطلح الکل Tokens و من ثم یطلق علـی نسـبـة التنوع (Type-Token و تختصر عادة الی TTR ) و یقتضی هذا المقیاس أن ندخل فی دائرة الکلمات المتنوعة کل کلمة جدیدة ترد فی النص ـ أو فی بعض أجزائه ـ لأول مرة مع احتسابها مرة واحـدة فـی العدد مهما تعددت مرات ورودها فی الجزء الذی نفحصه من النص و تعتبر مثـل هذه الکلمة نوعا Type و یعد احصاء عدد الکلمات المتنوعة (الانواع ) یتم ایجاد نسبة التنوع بقسمة عددها علی حاصل الجمع الکلی للکلمات الکل Tokens .
ـ الطریقة الأولی : ایجاد النسبة الکلیة للتنوع و فیها تحتسب نسبة التنوع علی مستوی النص او العینة بکاملها و یتـطـلـب حساب النسبة بهذه الطریقة حصر الکلمات المتنوعة فی النص کلـه و قسـمـة عددها علی الطول الکلی مقدرا بعدد الکلمات المکونة للنص .