خلاصة:
تنزل قابل توجه ارزش ریال در سالهای اخیر سبب گشته است تا لزوم تغییر واحد پول مورد توجه خاص قرار گیرد. هر چند تغییر واحد پول ملی و معرفی ریالی با ارزشتر از ریال قدیم دارای فواید مشهودی است اما به
دلیل نگرانی از بروز شرایط تورمی، در انجام آن تردید و تعلل میشود. این مقاله سیاست تغییر واحد پول ملی را از جنبه تورمی بودن آن مورد بررسی قرار داده است و برای این منظور بر عرضه پول تمرکز مییابد. سوال آن است که آیا سیاست تغییر واحد پول میتواند از طریق تغییر ضریب افزایش پول به تغییر عرضه پول منجر شود؟ برای این منظور تابع تقاضایی برای اسکناس و مسکوک بر اساس مبانی نظری تصریح و به کمک آمار سری زمانی سالهای 1338 تا 1391 به روش همجمعی برآورد شده است. نتایج مبین آن است که تغییر واحد پول، تقاضا برای اسکناس و مسکوک را افزایش داده و نسبت اسکناس و مسکوک به سپردههای بانکی را افزایش میدهد. با افزایش این نسبت، ضریب افزایش پول کاهش پیدا میکند. در نتیجه سیاست تغییر واحد پول را میتوان به عنوان یک سیاست ضد تورمی تلقی کرد. در عین حال برای بررسی تورمزا بودن سیاست تغییر واحد پول در کشورهایی که اقدام به اجرای چنین سیاستی کردهاند، تابعی براساس رابطه مقداری پول برای کشورهایی که داده های آماری مورد نیاز وجود داشته است تصریح و برآورد شده است. نتایج نشان میدهد که نه تنها سیاست تغییر واحد پول ملی به تورم دامن نزده است، بلکه در برخی از کشورها منجر به کاهش تورم نیز شده است.
ملخص الجهاز:
"در این مقاله بحث مفصلی در مورد لزوم تغییر واحد پول و به جریان گذاشتن اسکناس و مسکوک ارزشمندتر مطرح شده است و هزینههایی که پول کم ارزش بر جامعه تحمیل میکند در دسته بندی زیر مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است: - مشکلات ناشی از دریافت و پرداخت در مبادلات نقدی، ثبت اطلاعات ارقام ریالی و انجام عملیات محاسباتی و حسابداری.
با توجه به موارد یاد شده، تابع تقاضای بلند مدت برای اسکناس و مسکوک و تابع پویاییهای کوتاه مدت آن را در قالب الگوی تصحیح خطا به صورت زیر تصریح کرد: = ( , + , − − , , − + ) (4) ∆ = ∆ ( ∆, + ∆, − ∆( ) , − ∆, − ∆ + ,( − ))(5) در این تابع: CCL : تقاضا برای اسکناس و مسکوک در بلند مدت CCS: تقاضا برای اسکناس و مسکوک در کوتاه مدت GDP : تولید ناخالص داخلی E: نرخ ارز بازار رسمی EF: نرخ ارز بازار موازی ارز r : نرخ سود بانکی RISK : شاخص نااطمینانی و بیثباتی اقتصادی 1 Note: مبلغ اسمی درشت ترین اسکناس در گردش عموم مطالعات تجربی تقاضای پول، شکل لگاریتمی تابع تقاضای پول را مورد توجه قرار دادهاند.
در این مطالعه نیز فرم لگاریتمی تابع تقاضای پول انتخاب شده و تابع تقاضای اسکناس و مسکوک در بلندمدت به صورت زیر تصریح شده است: (6) Log(CCJ/P) = α + β1Log(GDP) + β2 Log(NOTE/P) + β3 Log(R) + β4Log(E) برای برآورد ضریب الگو از آمار سری زمانی سالهای 1338 تا 1391 در چارچوب روششناسی همجمعی استفاده شده است.
بدین منظور در این مقاله اثر سیاست تغییر واحد پول ملی بر عرضه پول به کمک برآورد تابعی برای تقاضای اسکناس و مسکوک مورد پیشبینی قرار گرفت تا نسبت به تورمزا بودن اجرای این سیاست اظهار نظر شود."