خلاصة:
بیشتر ذخایر نفتی در کشورهای در حال توسعه قرار دارند که اغلب، رژیمهای لازم را برای اعمال استانداردهای بینالمللی ندارند. در کشورهای توسعهیافته نیز، ورود تکنولوژیهای جدید همچون فرکینگ ضرورت تدوین قوانین و مقررات لازم و انعکاس آن در قراردادهای مربوط به حفاری و توسعة میادین نفتی را تبیین میکند. در مقالة حاضر با بررسی تطبیقی قراردادهای نفتی، از جمله نسل جدید قراردادهای نفتی جمهوری اسلامی ایران (IPC)، شروط زیستمحیطی مندرج در این قراردادها بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی راهکارهای ارائهشده در قراردادهای بینالمللی، تحلیل وضعیت کنونی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، و ارائة راهکارهای لازم با توجه به وضعیت کنونی مناطق عملیات نفتی در ایران است.
ملخص الجهاز:
در صورت اختلاف بین آن ها، در بیش تر موارد اشاره ای به اولویت هیچ یک از این دو روش نشده است ، اما در برخی قراردادها چنین اولویت هایی وجود دارد، که می تـوان بـه مـادة ٢١,١ نمونــة ســال ٢٠٠١ قــرارداد امتیــازی برزیــل ( Concession Agreement for the ٢٠٠١ ,Exploration Development) اشاره کرد که استانداردهای بین المللی را صرفا در غیـاب قانون ملی و دارای نقش تکمیلی می داند.
در قـراردادی بـین آذربایجـان و یک کنسرسیوم سرمایه گذاری مقرر شد تا پیمانکـار، شـرکت نفـت دولـت میزبـان و کمیتـة دولتی بهره برداری از منابع طبیعی مشترکا در خصوص استانداردهای ایمنـی و زیـست محیطـی با لحاظ استانداردهای بین المللی صنعت نفت ، تجارب آن ها، و قـوانین موجـود آذربایجـان در زمینة ایمنی و محیط زیست توافق کنند (٢٠٠٢ ,Shah Deniz PSA Excerpt).
در بسیاری از قراردادها این امر مشهود است ؛ از جمله در بند ٦ مادة ٣٧ قـرارداد مـشارکت در تولید فراساحل در قرارداد نمونة ماداگاسکار در سال ٢٠٠٦ آمده است : در صورتی که بخشی از ناحیة قرارداد در یـک منطقـة ذخـایر طبیعـی قـرار گرفتـه باشـد، اپراتور می بایست مطابق با شیوه های زیست محیطی کلی پذیرفتـه شـده در صـنعت بـین المللـی نفت و گاز، تلاش لازم را برای به حداقل رساندن تأثیرات منفی بر روی این ذخایر طبیعـی بـه کـار گیـرد ( ,٢٠١١ ,Office of National Mines and Strategic Industries, in: Tienhaara .
پیمانکار موظف است عملیات نفتی را بـه روش هـای سـازگار بـا محـیط زیـست و استانداردهای ESHIA و با توجه به منافع نسل امروز و نسل های آینده انجام دهد.