خلاصة:
جنگ در قلمرو یوگسلاوی سابق علیه مسلمانان بوسنی به عنوان بزرگ ترین جنگ در اروپا پس از جنگ جهانی دوم منجر به ایجاد دادگاه بین المللی کیفری یوگسلاوی سابق از سوی شورای امنیت سازمان ملل شد. ایجاد این دادگاه موقت که فعالیت آن از سال 1993 آغاز و تا به امروز نیز ادامه دارد پیامدهای مهمی بر حقوق بین الملل کیفری داشته است. فعالیت های این دادگاه علاوه بر طرح مفاهیم جدید و توسعه در حقوق بشردوستانه بین المللی و مفاهیمی مانند جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت، تجربه ای برای تشکیل دادگاه های موقت کیفری دیگر و تسریع در شکل گیری دیوان بین المللی کیفری گردید. این مقاله بر آن است به بررسی چگونگی شکل گیری دادگاه بین المللی کیفری یوگسلاوی سابق، ساختار و اقدامات آن با توجه به اصلاحات اساسنامه و تحولات جدید دادگاه پرداخته و تاثیرات این دادگاه را بر حقوق بین الملل کیفری و دیوان بین المللی کیفری مورد مطالعه قرار دهد.
ملخص الجهاز:
"International Law Commission برخی مجامع بین المللی به طرح پیشنهاد تشکیل دادگاه برای محاکمه جنایت کاران جنگی در یوگسلاوی پرداختند و شورای امنیت نیز در اکتبر ١٩٩٢ تشکیل یک کمیسیون کارشناسان برای بررسی نقض جدی حقوق بشردوستانه بین المللی در قلمرو یوگسلاوی سابق را تصویب کرد که در نهایت منجر به تأسیس دادگاه کیفری بین المللی یوگسلاوی سابق ١ شد.
از آنجا که این مقاله درصدد بررسی چگونگی شکل گیری و پیامدهای فعالیت دادگاه بین المللی کیفری یوگسلاوی سابق است به دیدگاه های انتقادی درخصوص نحوه مواجهه سازمان ملل و شورای امنیت با جنایات ارتکابی در بوسنی و یا تشکیل دادگاه ناشی از عدم اجماع برای اقدام نظامی شورا در یوگسلاوی سابق پرداخته نمیشود.
تأثیر نحوه تشکیل دادگاه از سوی شورای امنیت به عنوان یکی از شیوه های عدالت انتقالی ـکه موجب شد تا این اختیار برای شورا در اساسنامه دیوان بین المللی کیفری محفوظ بماند تا بتواند در مواردی که کشورهایی اساسنامه دیوان را نپذیرفته اند وارد اقدام شودـ و رد مصونیت سران حکومت ها و دولت ها در ICTY به واسطه جنایات ارتکابی را میتوان در تشکیل سایر دادگاه های کیفری موقت و همچنین امروزه در تصمیم های شورای امنیت و اقدامات ICC در محاکمه رئیس جمهور سودان مشاهده کرد که مصونیت های پذیرفته شده برای سران حکومت ها و دولت ها دیگر به عنوان مانعی برای رسیدگی به اقدامات ارتکابی زمامداران قلمداد نمیشود و در مواردی میتواند منجر به حذف جنایت کاران از صحنه سیاسی یک کشور (مورد یوگسلاوی سابق ) شود."