خلاصة:
با توجه به نابسامانیهای اجتماعیِ موجود در لرستان مقارن برآمدن رضاخان و تلاش وی برای برقراری امنیت در کشور، لرستان از جمله مناطقی بود که برقراری نظم و امنیت در آن ضرورت داشت. بافت ایلیِ منطقه، مساعدت بخشی از خوانین و متنفذان محلی موسوم به «خوانین دولتخواه» مهمترین عاملِ توفیق دولت پهلوی اول در تحقق این امر بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، نقش خوانین و متنفذین لرستان در تعامل با دولت پهلوی اول جهت استقرار امنیت در این منطقه مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج تحقیق نشان میدهد این گروه به خاطر رقابتهای درون طایفهای یا به خاطر حفاظت از منافع خود به همراهی با دولت مرکزی پرداخته و از طریق حفظ نظم و امنیت، ابلاغ و اجرای فرامین دولتی، کمک به رفع عوامل ناامنی، حمایت از عملیات نظامی ارتش در قالب شرکت در لشکرکشیها، دادن اطلاعات و راهنمایی، تأمین تدارکات، نیروی دولتی را در استقرار امنیت مساعدت نمودند.
ملخص الجهاز:
نتایج تحقیق نشان میدهد این گروه بهدلیل رقابتهای درونطایفهای یا بهدلیل حفاظت از منافع خود به همراهی با دولت مرکزی پرداختند و از طریق حفظ نظم و امنیت، ابلاغ و اجرای فرامین دولتی، کمک به رفع عوامل ناامنی، حمایت از عملیات نظامی ارتش در قالب شرکت در لشکرکشیها، دادن اطلاعات و راهنمایی، و تأمین تدارکات نیروهای دولتی را در استقرار امنیت مساعدت کردند.
روحالله بهرامی (1377: 3- 12) همچنین ثریا شهسواری و سعید نجار (1393: 52- 62) نیز در مقالات خود به تبیین سیاستهای دولت پهلوی و راهکارهای آن برای سرکوبی عشایر و برقراری امنیت در لرستان پرداختهاند، اما در زمینة نقش خوانین و متنفذین محلی در این زمینه سخنی نگفتهاند.
در این روند، همچنان که با استقرار دولت پهلوی در لرستان فرماندهان لشکر در مقام حکمران نظامی فرمانروای ایالت شدند و رؤسای طوایف دولتخواه همچون نظرعلی خان، معینالسلطنه، و شیرمحمدخان سگوند در سمت نمایندگان رسمی دولت برگزیده شدند (والیزاده معجزی، 1382: 65؛ امانالهی بهاروند، 1391: 84) و رئیس نوروز نیز با اخذ درجة سلطانی (سروانی) عهدهدار حفظ انتظامات خرمآباد شد (مصاحبة شفاهی با نجمالدین مصدق در 26/9/1394)؛ علیمحمدخان غضنفری به حکومت طرهان، دلفان، هلیلان، و بیجنوند؛ عباسخان به ریاست طوایف جودکی؛ اسداللهخان عهدهدار امور طایفة سگوند؛ رستمخان کاظمی به ریاست طایفة مومیوند و وصول مالیات طوایف کاکاوند و دلفان؛ چنگیزخان به ریاست طایفة کولیون؛ تقیخان سپهوند به سرپرستی طوایف ده پیر، هرو، و سراب داراب؛ عزیزخان حسنوند (بعد از مدتی کریمخان حسنوند به جای او) به حکومت الشتر؛ و میر اسفندخان به ریاست طایفة میر و منطقة صیمره تعیین شدند (والیزاده معجزی، 1382: 163؛ اقبالی، 1391: 613، 622؛ ستوده، 1388: 354، 373؛ آریا، 1376: 138؛ فهیمی، 1388: 111).