خلاصة:
از مسائل مهم در موضوع پیشرفت، مسئله اهداف آن است که در حقیقت به منزله نقشه راه پیشرفت به شمار می رود. هر نظریه پردازی در عرصه پژوهش، بر اساس فکر و مبانی بینشی خود به تعریف و تعیین هدف در این موضوع پرداخته است. حال این سوال مطرح است که با توجه به اختلاف ماهوی پیشرفت در بینش قرآن و اسلام با دیگر مکاتب، هدف پیشرفت از نگاه قرآن چیست؟ در بررسی انجام شده در این نوشتار آمده است که هدف پیشرفت مورد نظر قرآن چیزی فراتر از علم، قدرت و ثروت است و اموری چون وصول به قرب الهی، رسیدن به کرامت انسانی، تشکیل جامعه آرمانی، گسترش معنویت، زندگی شایسته در دنیا و حیات بایسته در آخرت، در کنار عزت، عدالت، استقلال فراگیر، اقتدار ملی و بین المللی از جمله اهداف پیشرفت قرآنی است.
ملخص الجهاز:
حال این سؤال مطرح است که با توجـه بـه اخـتلاف مـاهوی پیشرفت در بینش قرآن و اسلام با دیگر مکاتب ، هدف پیشرفت از نگاه قرآن چیست ؟ در بررسی انجام شده در این نوشتار آمده است که هـدف پیشـرفت مورد نظر قرآن چیزی فراتر از علـم ، قـدرت و ثـروت اسـت و امـوری چـون وصول به قرب الهی، رسیدن بـه کرامـت انسـانی، تشـکیل جامعـه آرمـانی، گسترش معنویت ، زندگی شایسته در دنیا و حیات بایسته در آخـرت ، در کنـار عزت ، عدالت ، استقلال فراگیر، اقتـدار ملـی و بـین المللـی از جملـه اهـداف پیشرفت قرآنی است .
بدیهی است برخی از این اهداف هرچند ارزشمند است ، اما بعضـی از آنهـا بـا معیارهـای قرآنی و اسلامی چندان سازگار نیست ؛ از این رو، باید هدف توسعه و به تعبیر درست تر، هـدف پیشرفت را از منظر قرآن مورد عنایت قـرار داد و نگـاه قـرآن را اسـتخراج و اسـتنباط نمـود؛ مسئله ای که تاکنون اصلا بدان توجه نشده یا اهتمام بـه آن بسـیار انـدک بـوده اسـت .
اگر به پیشرفت به عنوان یک حرکت نگاه کنیم که از یک نقطه آغاز و به نقطه دیگر منتهی میشود، به لحاظ آغاز آن ـ که وضع موجود است ـ و به لحاظ انجـام آن ـ کـه وضع مطلوب است ـ نقطه انتهایی این حرکت و سیر، همان هدفی است که برای آن منظـور شده است و به لحاظ انگیزش ، وضعیت مطلوبی که بناست در آینده بدان برسد، هدف خواهـد بود که نیاز به الگو، برنامه ، نقشه راه ، تلاش و رفتار تحت کنترل دارد.