بررسی حجاب‌های عرفانی از دیدگاه ابوعبداللّه نفّری مقالة

مؤلف: حمزئیان، عظیم ؛ اسدی، سمیه ؛

پژوهش های ادب عرفانی پاییز و زمستان 1395 - شماره 31 التصنيف العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎26 صفحة - من 65 إلی 90 )

الکلمات المفتاحية: حجاب ظلمانی حجاب نورانی رفع حجاب حجاب عرفانی نفّری حجاب حجـاب عرفا خدا حق سالک معرفت رؤیت

خلاصة:

شناسایی حجاب های سلوک و راه های گذر از آنها، از مباحث مهم عرفان عملی است که عارفان در سیر و سلوک، بسیار به آن توجه داشـته انـد. حجـاب هـای عرفـانی از موضـوعات اساسـی مـدّنظر ابوعبدالله نفّری، عارف شیعی قرن چهارم است ؛ در آیات قرآن کریم و روایـات امامـان نیـز در ایـن باره نکاتی مطرح شده است . نفّری در المواقف و المخاطبات ، ضمن تمرکز بر حجـاب و انـواع آن ، دیدگاه های ویژه ای را بیان میکند که برخی از آنها برای نخستین بار مطرح میشود. در این مقاله با تمرکز بر المواقف و المخاطبات و جستجو در دیگر متون عرفـانی، ضـمن بیـان نظریه های متقدمین صوفیه و عرفا، دیدگاه های نفّری دربارة انواع حجـاب و مهـم تـرین آنهـا، علـل ایجادکنندة آنها و درنهایت رفع حجاب ، بررسی میشود. این مقالـه بـا توجـه بـه نگـارش و سـبک متفاوت نفّری نسبت به سایر عرفای مسلمان ، جایگـاه حجـاب هـای سـلوک را از دیـدگاه او تبیـین میکند. او مفاهیم و تقسیم بندیهای متفاوتی در این باره مطرح کرده است ؛ برخی از این حجاب هـا ابداع اوست ؛ نفّری به بعضی از حجاب ها اولویت و اهمیت بیشتری میدهد و ازآراء رایـج در ایـن باره نیز بهره مـیبـرد. در مقالـه حاضـر بـا توضـیح و تشـریح مـتن نمـادین و دشـوار المواقـف و المخاطبات ، دیدگاه های نفّری دربارة حجاب های عرفانی تبیین میشود.

ملخص الجهاز:

"او معتقد اسـت عالمـانی کـه در این علم میکوشند و اعمالشان برای بهشت و دوزخ یا نعیم و عذاب است ، بـه معرفـت حـق تعـالی دست نمییابند و در حجاب علم و اعمالشان باقی میمانند (همان : ٦٢)؛ در فرازی دیگر مـیگویـد: «مرا فرمود: هان که رسول رحمت و رسول عقوبت بر دانش مـن احاطـه نـدارد؛ چراکـه ایـن دو از صور علم اند و علم ، حجاب است » (همان : ٢١٧). نفری مانند عرفا، به قیومیت حق و خواست و ارادة الهی در وصول به حضرت حق ، بارها اشاره میکند: «مرا فرمود: آنک که خواهی تا اسم و ذکر به خاطرت خطور نکند، شهود نور ذاتم را مـلازم باش که نفی اسماء و صفات کند، این نفی، به من است نه به تو؛ و آنک که اسمم و ذکر منتفی شد، عبودیتت را ثبات دهم و ثبات یابی و این ثبات به من است نه به تو»؛ «و مرا فرمود: هان ، آنـک کـه اسم و ذکر را نفی کردی، تو اجازه حضور در محضرم را مییابی، چراکه نفی آنچه نمیسـزد، از آن کردی؛ لیک آنک که تو را اسم و ذکر به خاطر ناید، تو را اتصـال حضـورم بـود و آنـک کـه تـو را اتصال حضور است ، عین حضور شدی» (نفری،١٣٩٠: ٢٠٧)؛ همچنین در فـرازی دیگـر مـیگویـد: «حصول وقفه ، اکتسابی نیست ، بلکه موهبتی الهی است » (همان : ٣٦). نفری علل اصلی حجاب ها را توجه به غیر و دیدن ماسوی مـیدانـد؛ همچنـین اعمـال و افعـال بندگان و غفلت آنان از خدا، از دیگر علت های حجاب در دیدگاه اوست ؛ او تأکید کرده اسـت کـه علت و سبب همۀ حجاب ها درنهایت خداوند است و بر این باور است که همان چیزی کـه عامـل حجاب است ، علت کشف و ظهور نیز هست ."

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول