خلاصة:
نرخ ارز با تاثیرگذاری بر حوزه هایی چون: تراز پرداخت ها، رقابت پذیری، سطح عمومی قیمت ها، اقتصاد غیررسمی و ... یکی از مهم ترین متغیرهای اقتصادی به حساب می آید. در این چارچوب مدیریت نرخ ارز در سطح تعادلی آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. چراکه انحراف نرخ ارز از سطح تعادلی بلندمدت آن، که در ادبیات اقتصادی از آن به ناترازی نرخ ارز[1] یاد می شود، می تواند عدم تعادل های شدیدی در اقتصاد به جای گذارد. بررسی این پدیده برای نرخ ارز اسمی در ایران طی دهه 1380 (دوره یکسان سازی دوم نرخ ارز) که سیاست تثبیت نسبی نرخ ارز اسمی اعمال شد، در دستور کار مطالعه حاضر می باشد.
بدین منظور یک مدل پولی نرخ ارز برای دوره 1380:4- 1368:1برآورد و با استفاده از الگوریتم برایدن نرخ ارز تعادلی برای دوره 1390:4- 1381:1 شبیه سازی شده است. نتایج، حکایت از وجودپدیده ناترازی اسمی نرخ ارز به صورت اضافه ارزش پول ملی در اقتصاد ایران دارد. به گونه ای که در برخی موارد به 95 درصد (نرخ ارز موجود) بالغ شده است. این نتایج ضرورت توجه حرکت به طرف نرخ ارز تعادلی را خاطر نشان می سازد. جدای از بحث فوق نتایج مطالعه حکایت از آن دارد که مهم ترین عامل تعیین کننده نوسانات نرخ ارز اسمی در اقتصاد ایران سطح قیمت هاست و بعد از آن بیشترین سهم را به ترتیب درآمد ملی و حجم پول دارند.
Exchange rate، by influencing areas like: balance of payments، competitiveness، general level of prices، informal economic activities and etc. is considered as one of the most important macroeconomic variables. In this context، assessing the direct and indirect impacts of exchange rate on economic variables and its proper management at equilibrium level، has changed it to one of the challenging points for policy makers. Because a deviation from equilibrium level of exchange rate (known as misalignment) could lead to great macroeconomic fluctuations. This article is to assess this phenomenon (exchange rate misalignment) during 2001-11 in which Iranian authorities implemented the second exchange rate unification policy followed by a hardly managed floating exchange rate approach. For this reason، a basic monetary exchange rate determination model during 1989-2001 was estimated and then it was simulated through real data to estimate equilibrium exchange rate in an ex-post approach. The results imply a great exchange rate misalignment which has been overvalued more than 95% in some periods. These results emphasize moving towards an equilibrium exchange rate. The results also suggest that the price level has had much more impact on exchange rate than national Income and volume of money.
ملخص الجهاز:
ازایـن رو بـا اسـتفاده از یـک الگـوی پـولی ، سازوکار تعیین نرخ ارز استخراج شده و در ادامـه بـه شـبیه سـازی نوسـانات نـرخ ارز اسـمی تعادلی برای دوره ١٣٩٠:٤-١٣٨١:١ (دوره پس از یکسان سازی ) پرداخته و نسبت بـه وجـود ناترازی نرخ ارز در کشور طی دوره مورد نظر قضاوت شود.
اهمیت و پیچیدگی موضوع تنظـیم نـرخ ارز از ایـن مسـئله نشئت می گیرد که تعیین ارزش پول ملی یک کشور بـراسـاس پـول هـای خـارجی، بایـد بـه شکلی باشد که سبب ارتباط هماهنگ اقتصاد داخلی با اقتصـاد بـین المللـی شـود (حلافـی و همکاران ، ١٣٨١).
مروری بر مطالعات انجام شده در عرصه بین المللی در زمینه ناترازی نرخ ارز نویسندگان سال انتشار محدوده /روش /نتایج ایمی ٣ 2006 در این مطالعه از متغیرهای تفاضل نرخ بهره واقعی، نسبت قیمت کالاهای غیرقابل مبادله به کالاهای قابل مبادلـه ، جریـان خـالص سـرمایه ، شـاخص ریسک در بوتسوانا برای بیان رفتار واقعی نـرخ ارز تعـادلی اسـتفاده شـده است .
تقوی و خدام 1390 در این تحقیق سعی می شود متغیر ملاک (وابسته ) در مدل های مختلـف ارزیکه شامل نظریـه هـای ارزی «تئـوری پـولی بـا قیمـت انعطـاف پـذیر»، «تئـوریبرابری قدرت خرید»، «تئوری ماندل ـQ فلمینـگ » و «تئـوری بـازار دارایـی هـا»است توسط روش های اقتصادسنجی تعیین و تصریح شود و پس از مشـخص کردن ضرایب تحلیل رگرسیونی در مشاهدات تاریخی پـیش بینـی نـرخ ارز پوند به دلار به عنوان مورد مطالعـه بـرای دوره خـارج از نمونـه انجـام گیـرد.
(
, 
, 
)
