خلاصة:
از دیرباز تاکنون، یکی از اشکال شعر شکل کوتاه آن بوده است. این فرم که در دوره معاصر به یکی از گونههای شعر فارسی تبدیل شده است، در سالهای اخیر بیشتر به آن توجه شده و در حال استقلال است. صرفنظر از نامهایی که پیش از دوره معاصر بر این شکل شعری نهادهاند، در عصر حاضر از نیما تاکنون عناوینی چون طرح، شعرک، هایکو، فرانو، آنک، شعر پیامکی و سهگانی بر نوع خاص آن اطلاق میشود؛ اما گاه این مفاهیم خاص با مفهوم عامِ کوتاهی شعر دچار اختلاط و موجب ابهامهایی در تشخیص آنها از یکدیگر میشود. بر مبنای این، پژوهش حاضر با تکیه بر دو ویژگی بارز شعرکها؛ یعنی ایجاز و تصویرگرایی به روش تحلیل و توصیف، انواع تصویر را ازلحاظ نوع کارکرد، ساختار و سطح اندیشگی، در شکلهای مختلف شعر کوتاه بررسی میکند. هدف از این پژوهش آشنایی با خصوصیتهای زیباییشناسی، بهویژه تصویر آفرینی در جریانهای ادبی معاصر و پس از آن شکل کوتاه هر جریان در شعر پیشگامان آن است. پژوهندگان درنهایت به این نتیجه میرسند که کوتاهسرایی به شکل هدفمند و تخصصی با شعر کوتاه اتفاقی تفاوت بسیار دارد و این تفاوت در انتخاب نوع تصویر شعری تأثیرگذار است.
ملخص الجهاز:
بر مبناي اين ، پژوهش حاضر با تکيه بر دو ويژگي بارز شعرکها؛ يعني ايجاز و تصويرگرايي به روش تحليل و توصيف ، انواع تصوير را ازلحاظ نوع کارکرد، ساختار و سطح انديشگي ، در شکل هاي مختلف شعر کوتاه بررسي مي کند.
اين بررسي در زمينه نوع تصوير براساس سه جنبه کارکردي ، ساختاري و سطح انديشگي انجام مي شود تا به ميزان تأثير کوتاهي بر آن سه کارکرد پي ببريم و ببينيم اشعار کوتاه معاصر تا چه حد به معناي واقعي شعر کوتاه ـ شعري که زمان خواندن را کاهش و مجال انديشيدن را افزايش مي دهد ـ نزديک شده اند.
اين تصوير واحد از نظر نوع کارکرد در حوزه تصاوير عمق و درون گرا قرار مي گيرد و دليل آن نيز خطور ناخودآگاه به ذهن شاعر و غور در امور نامحسوس در حوزه تصاوير اتفاقي ، بهره گيري از واژه هاي عيني و امور انتزاعي براي بيان و توصيف واژه اي محسوس در حوزه تصاوير مجازي و سطح انديشگي به دليل درون گرايي ، چند زاويه اي بودن و استفاده از نماد در تصاوير است .
نوع تصاوير بهره گيري سپهري از عناصر انتزاعي چون هستي ، تهي بودن و ايجاد ارتباط بين دو عنصري که در نگاه نخست هيچ ارتباطي بين آن ها مشاهده نمي شود، سبب شده است تصاوير اين شعر از نظر سطح انديشگي ، نوع کارکرد و حقيقت و مجاز به ترتيب در رديف تصاوير عمق ، اتفاقي و مجازي قرار گيرند.