خلاصة:
زمینه و هدف: حضانت از مهم ترین نهادهای موثر در تربیت و رشد جسمی و روحی کودکان است. شرط امانت سرپرست کودک یکی از مباحث اساسی حضانت است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی شرطیت امانت سرپرست کودک در قوانین و مقررات حقوقی میباشد. روش: روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و به تحلیل محتوای اسناد (آراء و نظریات) میپردازد. نوع تحقیق بنیادی و کاربردی است و ابزار گردآوری دادهها اسناد است. یافتهها: در آراء فقها امانت سرپرست کودک به شرطی که منجر به ضرر کودک شود و مصالح وی را تامین ننماید، ملاک خواهد بود. به عبارت دیگر وجود یا عدم شرط امانت نمی تواند به تنهایی ضابطهای برای تعیین صلاحیت سرپرست کودک قرار بگیرد. بلکه عدم امانتی ضابطه عدم صلاحیت قرار میگیرد که منجر به ضرر کودک و دفع مصلحت وی گردد. در قوانین حقوقی ایران خلاهایی از جهت تعریف امانت و برخی مقررات ضروری مرتبط با آن وجود دارد. نتیجهگیری: با تتبع و استناد به منابع متعدد حقوقی ثابت شده است در صورتی که عدم امانت سرپرست کودک منجر به ضرر کودک و دفع مصلحت وی گردد، باعث سلب صلاحیت از سرپرست کودک میشود. راهکار اصلاح قوانین و مقررات مبتنی بر شرط امانت سرپرست کودک نیز عبارت است از: تعیین حدود و شاخصههای صلاحیت اخلاقی و مصلحت به کار برده شده در قوانین و مقررات مربوط به سرپرست کودک؛ در نظر گرفتن ملاک دفع ضرر و جلب مصلحت در تعیین مصادیق حضانت سرپرست کودک؛ تعیین حدود و ضوابط تربیت کودک و تصریح به ضرورت صلاحیتهای دینی و تربیتی والدین نسبت به فرزندان و تعیین مجازاتهای تعزیری مناسب به منظور حفظ مصلحت کودک و دفع ضرر از وی.
ملخص الجهاز:
تظاهر نمی انجامد (حلی، مختلف الشیعۀ فی أحکام الشریعۀ، ١٤١٣ه ق ، ج ٨، ص ٤٩٩؛ عاملی کرکی، ١٤١٤ه ق ، ج ٢، ص ٣٧٢؛ عاملی، ١٣٨٢، ج ١، ص ١٥٩؛ طباطباییحکیم ، ١٤١٦ه ق ، ج ١، ص ٥٣؛ انصاری، ١٣٧٤، ج ٣، ص ١٦٦؛ تبریزی، ١٤٢٦ ه ق ، ص ٦٢؛ حلی، قواعد الأحکام فی معرفۀ الحلال و الحرام ، ١٤١٣ه ق ، ج ٣، ص ٤٩٤؛ موسوی خمینی، بی تا، ج ١، ص ١٠؛ عاملی، ١٤١٩ ه ق ، ج ٤، ص ١٠١؛ حلی، ١٤٠٤ه ق ، ج ٤، ص ٢٨٩؛ مجلسی اصفهانی، ١٤٠٠ه ق ، ص ١٩٨؛ نراقی، ١٤٢٦ه ق ، ص ٤٧٦؛ نراقی، ١٤١٥ه ق ، ج ١٨، ص ١٠٤؛ حسینی روحانی قمی، ١٤١٢ه ق ، ج ٦، ص ٢٤٢ـ٢٥١).
در این صورت این سوال مطرح می شود که چنانچه پدر و ماد ر کودکی با یکدیگر زندگی کنند و دچار انحطاط اخلاقی و عد م مواظبت از کودک گردند، تکلیف کودکی که سلامت روحی و جسمی وی به خطر افتاده است ، چیست ؟ و چه ضمانت اجرایی برای رسیدگی وجود دارد؟ ٢ـ بررسی موارد استعمال واژه «امانت » در قوانین و مقررات ایران : همان گون ه که ذکر شد به منظور بررسی شرط امانت سرپرست کود ک در قوانین و مقررات ایران ، همه مواد قانونی مربوط به کود ک مورد بررسی این پژوهش قرار گرفتند و مواد قانونی به دو دسته تقسیم شدند.