خلاصة:
ولایت فقیه به عنوان نظریة سیاسی اسلام در عصر غیبت از جانب بسیاری از فقها و اندیشمندان شیعی مطرح گردیده و برای اثبات آن دلایل مختلفی اعم از نقلی و عقلی ارائه شده است. در مقابل نیز کسانی مخالف این نظریه بوده و ادله مذکور را برای اثبات آن ناکافی دانسته اند. در شرایط حاضر که نظامی با محوریت این نظریه در کشور اسلامی ایران شکل گرفته، تبیین ادله اثبات آن امری مهم و ضروری است. در میان فقها و اندیشمندان به نام معاصر، حضرات آیات جوادی آملی و مصباح یزدی از جمله شخصیت هایی هستند که آرا و نظرات آنان هم در مجامع حوزوی و هم در مجامع دانشگاهی مورد توجه ویژه است. از این رو، مقایسه دیدگاه این دو شخصیت در مورد ادله اثبات ولایت فقیه می تواند ضمن روشن کردن برخی دقت ها و ظرافت های علمی این بحث، به تبیین و تثبیت هر چه بیشتر این نظریه کمک کند. از این رو مقاله حاضر با نظرداشت چنین هدفی تلاش کرده با روش تحلیل اسناد و بررسی نسبتا جامع و کامل آثار این دو شخصیت، دیدگاه آنها را در باب ادله اثبات ولایت فقیه بررسی و مقایسه نماید.
طرحت نظریة ولایة الفقیه فی عصر الغیبة بواسطة الکثیر من الفقهاء والعلماء الشیعة باعتبارهـا نظریة سیاسیة إسلامیة ، ومن هذا المنطلق ذکرت الکثیر من الأدلة الروائیة والعقلیة بغیـة إثبا̄eـا. وفی مقابل ذلک فقد عارض البعض هذه النظریة مؤکدین علی عدم قیام الأدلة المذکورة بالمدعی .
لا شـک فی ضـرورة شـرح وتحلیـل أدلـة إثبـات ولایـة الفقیـه فی الوقـت الـراهن ولا سـیما أن نظـام الحکــم فی الجمهوریــة الإســلامیة الإیرانیــة متقــوم علیهــا. آیـــة الله جــوادی الآملـــی وآیــة الله مصــباح الیـزدی همـا مـن مجلـة العلمـاء المعاصـرین الـذین تطرقـوا إلی طـرح آراء ونظریـات حـول ولایـة الفقیـه فی الأوساط الحوزویة والجامعیة علی حد سواء، لـذلک تطـرق الباحـث فی هـذه المقالـة إلی إجـراء دراسـة
مقارنـة بـین متبنیا̄eمـا الفکریـة علـی هـذا الصـعید đـدف إثبـات ضـرور̄eا فی الحیـاة السیاسـیة ، وهـذه
الدراسـة بطبیعـة الحـال مـن شــأ̆Eا بیــان جانـب مـن الزوایـا العلمیــة الدقیقــة للموضـوع وکـذلک بیـان
وترسیخ نظریة ولایة الفقیه إلی حد کبیر؛ وهنا یتمحور الهدف من تدوین هـذه المقالـة حیـث اعتمـد
الباحــث فیهــا علــی أســلوب تحلیــل الوثــائق وإجــراء اســتقراء کامــل لآثــار هــذین العــالمین بغیــة بیــان
آرائهما فی جمال إثبات ولایة الفقیه وفق بحث مقارن .
ملخص الجهاز:
مطلب قابل ذکر دیگر این است که آیة الله جوادی آملی پـیش از بیـان دلیـل عقلـی / محض خود دو نکته را یادآور می شود؛ نکته اول این است که عقل در مقابل نقل اسـت نه شرع ، و از منابع غنی و قوی احکام شرع می باشد و حجت است ؛ یعنی همـان گونـه که موافقت یا مخالفت با دلیل نقلی ، ثواب یا عقاب دارد، موافقت یا مخالفـت بـا دلیـل عقلی هم ثواب و عقـاب دارد (جـوادی آملـی ، ١٣٧٥، ش٢، ص٢٤٠؛ همـو، ١٣٨٦، ج٤، ص٤٧٥؛ همو، ١٣٩٣، ص١٥٦).
آیة الله مصباح در مورد ادلة عقلی این نکته را متذکر می شـود کـه عقـل از منابع چهارگانة استنباط حکم شرعی است و از این رو، ارزش استناد به دلیل عقلی برای اثبات ولایت فقیه کمتر از ارزش استناد به ادله نقلی و آیات و روایات نیسـت (مصـباح یزدی ، ١٣٩٣، ص٨٤).
اولین نکتة قابل ذکر در این قسمت آن است که هر دو محقق تأکید دارند که باید توجه داشـت با وجود دلیل عقلی محکم بر ولایت فقیه ، از دلیل نقلی بی نیاز هسـتیم و از ایـن رو، ذکر دلایل نقلی فقط در تأیید دلایل عقلی است ، نه آنکـه رأسـا و بـه عنـوان دلیلـی مستقل مد نظر باشد (مصباح یزدی ، ١٣٧٧، ص٢٤٤؛ همـو، ١٣٩٣، ص٩٧؛ جـوادی آملی ، ١٣٩٣، ج٤، ص٤٠٧).
(
, 
, 
)
