خلاصة:
در ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری در اﺧﺘﯿﺎر اﻣﺎﻣﯿﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. از ﺳﻮﯾﯽ، اﻓﺰاﯾﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻋﻘﯿﺪﺗﯽ اﻣﺎﻣﯿـﻪ، زﻣﯿﻨﻪای ﺑﻪ دﺳﺖ داد ﺗﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻣﺎﻣﯿﻪ ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ، ﺑﻪ دﻓﺎع ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ از دﯾﻦ و ﻣﺬﻫﺐ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑـﻪ ﮐـﺎرﮔﯿﺮی روشﻫﺎ و اﺑﺰارﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، اﻣﮑﺎن ﺗﺮوﯾﺞ ﻣﺬﻫﺐ و ﺣﻞّ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺘﻌﺪد ﺷﯿﻌﯿﺎن را ﻓـﺮاﻫﻢ آورﻧـﺪ. در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺎن، ﺣـﺪﯾﺚ ﻏﺪﯾﺮ، ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻬﻤﯽ را در راﻫﺒﺮدﻫﺎی اﻣﺎﻣﯿﻪ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﺮد. روﯾﮑﺮد داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻣﺎﻣﯿﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻏـﺪﯾﺮ، ﻧﺎﺷـﯽ از اﻫﻤﯿـﺖ و ﺟﺎﯾﮕـﺎه ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻣﺎﻣﺖ و ﻧﺺ در ﻓﻬﻢ ﺷﺮﯾﻌﺖ و ﻃﺮﯾﻘﻪ ﻇﻬﻮر و ﺑـﺮوز آن در ﺳﯿﺎﺳـﺖ و ﻣﻨﺎﺳـﺒﺎت اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﻣـﺮدم و ﻣﻬـﻢ ﺗـﺮ از ﻫﻤـﻪ، ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ آن ﺑﺎ ﻫﻮﯾﺖ ﺗﺸﯿﻊ ﺑﻮد. ﺑﺎزﺧﻮرد اﯾﻦ اﻣﺮ، اﻓﺰاﯾﺶ اﻋﺘﺒﺎر و ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻤﻌﯽ ﺷﯿﻌﯿﺎن و ﺣﻞّ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺴﺎﺋﻞ داﺧﻠـﯽ آﻧـﺎن ﺑﻮد؛ اﻣﺮی ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺎن اﻣﺎﻣﯿﻪ اﻋﻢ از داﻧﺸﻤﻨﺪان، رﺟﺎل ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و دوﻟﺘﻤـﺮدان در آن ﻣﺸـﺎرﮐﺖ ﻓﻌـﺎل داﺷـﺘﻨﺪ و ﻣﯿﺮاﺛـﯽ ﻋﻈـﯿﻢ از ﺗﻼش ﻓﮑﺮی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آﻧﺎن در اﺧﺘﯿﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ، ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫـﺎی اﻣﺎﻣﯿـﻪ در راﺳﺘﺎی ﺗﺒﯿﯿﻦ آﻣﻮزهﻫﺎی ﺷﯿﻌﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺗﺒﻠﯿﻐﯽ، ﺗﻌﻠﯿﻤﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺚ ﻏﺪﯾﺮ ﻣﯽﭘﺮدازد و ﻧﺘﺎﯾﺞ آن را ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ. روش ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ- ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و اﺳﻨﺎدی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺂﺧﺬ اﺳﻼﻣﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
Rulers Buyids on the establishment and dominance over other competitors Buyid provided an opportunity for political and ideological valuable services to the state with the formal support of the Imamiyeh Islamic civilization، and the place will remain. In addition، an important scientific and cultural achievements of Islamic thought which emerged in many theological differences between Sunni and Shia، and the plan was possible. These important efforts and the consequence of was enlarged attention of Imamiyeh and the range، academic But the support and actions of politicians Buyids Shi''ism active role in the academic and social capabilities. It seems that among the various strategies that Imamiyeh leaders were working to explain and establish the position «Hadith al-Ghadir» has priority. It had the support of faith and theology، and because of Readings differents has created consequence - political، social and cultural of the community; raised The sensitivity of many scientific circles، and has left important traces in the history of Islam. The main research question is «What is the position of Ghadir Hadith of leaders strategies of Imamiyeh the fourth century?» The author looking for to prove this theory by using various sources of the way in descriptive analytic and sometimes critically of which” « explain and establish the intellectual foundations Ghadir tradition has been، the most important scientific and cultural achievements of the Shia in the fourth century.» Ghadir tradition and so has had an important role in the development of scientific activities and ideological tendencies of the Imamiyeh.
ملخص الجهاز:
همچنین، آثاری در خصوص جایگاه غدیر و دستاوردهای فرهنگی و تمدنی شیعه در زمینه ایجاد کتابخانه، رسمیشدن عید غدیر، فهرست و رجال شیعی موجود است که از آن جمله میتوان به کتابهای اعیانالشیعه(محسن امین)، الذریعه(آغابزرگ تهرانی)، نقش شیعه در فرهنگ و تمدن اسلامی(ولایتی)، بایستهها در مقام بیان خطبه غدیر خم (علی انصاری، شیعه شناسی 1391ش)، سند حدیث غدیر( محمد باقر انصاری،تک،1391) و مقالات: غدیر خم و سقیفه بنی ساعده(جهانبخش ثواقب، تاریخ در آینه پژوهش1384)، بررسی روابط دولتهای شیعی در قرن چهارم هجری(انطیقهچی و صفری فروشانی، تاریخ در آینه پژوهش، ش31:1390)؛ غدیریه(مصطفوی نیا و..
شیخ مفید -که به عنوان رئیس متکلمان شیعه و فقهای امامیه شناخته میشد- شهرت بسیاری در مناظره با اهل سنت و رؤسای مذاهب مختلف اسلامی داشت و به علت بهرهگیری از دلایل محکم عقلی و نقلی و برخورداری از فصاحت و قوت کلام بیشتر، مورد توجه دولتیان و دانشمندان عامه قرارگرفت(شیخ مفید،1412: 33-32؛ همو، 1414: 18 و 31 و 1410 :13) یکی دیگر از وجهههای بارز فعالیت علمی امامیه، مقابله با نحلههای انحرافی بود.
3)نص الهی در اوصیای رسول الله(ص) این مهم به عنوان یکی از پیامهای اصلی غدیر بود که اهل بیت(ع) به آن استناد جسته و دانشمندان امامیه با دلایل عقلی و نقلی آن را مورد بحث و شرح قرار میدادند.
آثار تألیف دانشمندان امامیه در مواجهه با غدیر از نظر مؤلف، روش تألیف، موضوع، هدف و منابع آن به چند دسته تقسیم میشود؛ که عبارتند از: 1)آثار کلامی- روایی: محمدبن سلیمان کوفی(م قرن4) در"مناقب امیرالمؤمنین" ؛ به نقل کامل حدیث، طرق مختلف نقل و نصوص وارده از اهلبیت(ع)، صحابه و تابعان پرداخته؛ برخی از دریافتهای وی بدین شرح است: براساس حدیث ولایت، هرجای قرآن عبارت «یا ایهاالذین» آمده؛ مصداق بارز آن علی(ع) است(کوفی، 1412، ج1: 121).