خلاصة:
یکی از مباحث مهم و جدی در دهههای اخیر توجه به مباحث روش شناختی و کاربست آن در حوزههای مختلف میباشد. البته استفاده از متدها و روشهای گوناگون از دیرباز موردتوجه و امعان نظر اندیشمندان مختلف بوده است، لکن در سالهای اخیر توجه به این حوزه در قالب پژوهشهای مختلف نمود داشته است. در این راستا یکی از رویکردهایی که اندیشمندان علوم اجتماعی و سیاسی برای بررسی مفاهیم و تحول آن مورد توجه قرار میدهند، رویکرد پدیدارشناسی میباشد. این رهیافت که از جمله رهیافتهای پیچیده در عرصه علوم اجتماعی و سیاسی میباشد اشتراکات بارزی با رهیافتهای تفسیری دارد که در پایان قرن نوزدهم میلادی علیه پوزیتیویسم وامپریسیسم رشد نمود. کاربرد رهیافت پدیدار شناسانه در حوزه سیاست افقهای تازهای را پیش روی اندیشمندان و نخبگان علمی میگشاید و نتایج روش شناختی و نظری مهمی را به بار میآورد. هدف از نگارش مقاله حاضر کاربرد و پرده نمایی از برخی دستاوردهای متدلوژیک و معرفت شناختی رویکرد پدیدارشناسی در سیاست میباشد و به نظر میرسد که رویکرد پدیدارشناسی دارای نتایج سیاسی خاصی بوده و میتواند پایه معرفتی مناسبی برای نظام سیاسی را فراهم سازد. تبارشناسی، دیرینه شناسی، متدیک بودن رهیافت پدیدارشناسی و انواع آن، بررسی آراء بزرگان و اندیشمندان این رویکرد، و بالاخره نتایج روش پدیدارشناسی در علوم سیاسی شاکله اصلی مقاله حاضر را شکل میبخشد. * استادیار دانشکده خبر، دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی، گروه علوم سیاسی، تهران، ایران ** دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
One of the important and serious subjects in recent decades is concentration on methodological issues and its application in various areas. Of course using of different procedures and methods has been taken into consideration by scientist from long time ago. But in recent years focus on this matter which is phenomenology has been clear through various researches. This is one of the most complicated researches in political and social sciences area: which shares specific characteristics with interpretive researches. That developed against positivism and empiricism in 19th century. Application of phenomenological research in politics opens new realms for scientists and scientific elites and creates important theoretical and methodological results. Application and clarifying of some of the methodological and epistemological of this phenomenological research in politics is the main goal of this paper. It seems that the goal of phenomenology encompasses special outcomes and can be appropriate epistemological base for political system. Paleontology genealogy methodological approach of phenomenology and its various types review of the attitudes of its researchers and tinkers and finally the consequences of phenomenological approach in political science make the main format of this article.
ملخص الجهاز:
"از نظر روش شناختی، این امر مستلزم آن است که پژوهشگر به گونه ای دقیق و همه جانبه شیوه ای را که مردم به وسیله آن ، پدیدار خاصی را تجربه میکننـد، فهـم و بـازگو کند؛ یعنی دریابد مردم چه درکی از آن پدیدار دارند، چگونه آن را توصیف میکنند، چه احساسی درباره آن دارند، چگونه در خصوص آن داوری میکنند، چگونه آن را بـه یـاد میآورند، چگونه آن را برای خود قابل فهم و درباره آن بـا دیگـران صـحبت مـیکننـد.
نتیجه گیری بحث حاضر را با این پرسش آغاز کردیم کـه چگونـه و در چـه ابعـادی مـی تـوان از رهیافت پدیدارشناسی برای فهم و توضیح علوم سیاسی استفاده نمود؟ پاسـخ مـا بـه ایـن سوال و، درواقع ، فرضیه اصلی مقاله این بود که امکان استفاده از دانـش پدیدارشناسـی در عرصه های مختلف علوم سیاسی کاملا منتفی نیست و می توان با حذف جوانب ناهمسـاز و مردود آن ، از این روش برای تجزیه و تحلیل پژوهش های سیاسی استفاده نمود.
و در ایـن رویکـرد تـلاش میشود تا انحصار رویکرد اثبات گرایـی در عرصـه علـوم اجتمـاعی و سیاسـی درهـم شکسته شود و نشان میدهد که باید به سمت روش هایی حرکـت کـرد کـه بـه لحـاظ مبانی فلسفی و معرفت شناختی متفاوت اند و مفروضـاتی جـدا از مفروضـات رایـج در علوم پوزیتیویستی دارند(رک به : معینی علمداری، ١٣٨٥، فصل نخسـت / سـیف زاده ، ١٣٨٤، فصل دوم ) رهیافت پدیدار شناسی مانند سایر نظریه های فرا پوزیتیویسم مدعی است که در سیاست نباید در پی شناخت جهان خارج بود."