خلاصة:
مسئولیت مدنی تفویت فرصت (شانس) به این دلیل مواجه با تردید است که در تفویت فرصت کسب نفع ضرر بودن آنچه نفویت شده است ودر تفویت فرصت اجتناب از زیان،وجود رابطه سببیت بین خوانده و زیان حاصل مورد تردید است؛در حقوق غرب برای توجیه مسئولیت مدنی تفویت فرصت استدلال های متعددی ارائه شده است و در حقوق موضوعه کشورهای مذکور هم رویه ها از پذیرش گسترده تا نفی کامل متفاوت است؛ در نظام حقوق ما نصی وجود ندارد و از دیدگاه نظری برای مسئول دانستن تفویت- کننده فرصت (کسب نفع یا اجتناب از ضرر) میتوان به دلائل و قواعد و حتی برخی فروع فقهی استناد نمود. در حقوق موضوعه ایران مسئول دانستن نسبت به تفویت خود فرصت در صورتی که مصداق زیان مادی باشد تردید چندانی نیست؛ مسئول بودن نسبت به زیان نهایی نیز منوط به صدق عرفی انتساب زیان است.
ملخص الجهاز:
در زبان انگلیسی برای این تعبیر از عبارت loss of chance و گاهی نیز loss of opportunity استفاده می شود در زبان حقوقی فرانسه از lo perte d, une chance استفاده می شود در زبان عربی نیز بیشتر عبارت تفویه الفرصه (عبدالررزاق احمد السنهوری ، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید،ج ١ص ٨٦٢) یا حرمان من الفرصه (حسن علی ا لذنون ، النظریه العامه للالتزام ص٣٠٧) به کار می رود در زبان حقوقی فارسی برخی نویسندگان از دست دادن بخت (شانس ) استفاده کرده اند (ناصر کاتوزیان ، الزام های خارج از قرارداد، ص٢٨٠) برخی نیز عبارت از دست رفتن فرصت را به کار برده اند (علیرضا باریکلو، مسئولیت مدنی ، ص٧١) به نظر ما عبارت تفویت فرصت به دلیل اینکه تفویت بر خلاف از دست دادن جنبه متعدی دارد ضمنا بر خلاف واژه اتلاف ، تسبیب را نیز شامل می شود با طبع مسئولیت مدنی سازگارتر است ؛ فرصت نیز با توجه به معنی لغوی نوعی نیل به نتیجه مطلوب را تداعی می کند (لویس معلوف ، المنجد، واژه فرص ) و به ویژه کاربرد آن در زبان فارسی و نیز کوتاه تر بودن کل عبارت ، تعبیر مناسب تری به نظر رسید؛ با وجود این در این پژوهش واژه شانس را نیز دقیقا معادل فرصت به کار خواهیم برد.