خلاصة:
این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی آموزش مثبتنگری بر اساس آیات قرآن بر عزت نفس و امید به زندگی زنان آسیب دیده اجتماعی (معتاد) انجام شد. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام معتادان زن (29 نفر) مراجعهکننده به مراکز درمان اعتیاد شهرستان رودسر در سال 1395 بود که از آن میان 24 زن، که در نمره عزت نفس کوپر اسمیت و امید به زندگی میلر، کمترین نمره را کسب کرده بودند به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و کنترل (12 نفر) گمارده شدند. سپس، آموزش مثبتنگری اسلامی طی ده جلسه 90 دقیقهای برای گروه آموزش اجرا شد در حالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در پایان، هر دو گروه به پرسشنامهها پاسخ دادند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که ارتباط مثبت معناداری بین مثبتنگری و امیدواری وجود دارد در حالی که این رابطه درباره عزت نفس معنادار نبود؛ به عبارت دیگر مثبتنگری میتواند در افزایش احساس امیدواری نقش موثری داشته باشد؛ اما پرورش عزت نفس به عوامل دیگری نیز وابسته است.
ملخص الجهاز:
از نظر تفاوت عزت نفس در دو جنس نیز حداقل تعدادی از بررسیها نشان میدهد که عزت نفس دختران و زنان در مقایسه با مردان کمتر است (موکنس و همکاران ٧، ٢٠١٠: ٤٣١) و بخش دیگری از مطالعات بر تفاوت ناچیز عزت نفس در دو جنس تأکید میکند (کلینگ ٨، ٢٠١٠: 1 - Covington 2 - Etiology 3 - Self-esteem 4 - Erol and Orth 5 - Young and Mroczek 916 - Trzesniewski 7 - Moksnes 8 - Kling ٤٨٣)؛ اما آنچه امروزه اهمیت ویژه ای دارد، رابطه ویژگیهای شخصیتی مانند عزت نفس با گرایش و مصرف مواد در جمعیت زنان است .
همان گونه که بیان شد، آموزش خوش بینی میتواند به افزایش شادکامی، پیشرفت تحصیلی، سلامت عمومی و عزت نفس منجر شود (لانلی ١، ٢٠٠٤: ١؛ کیاروچی ٢، ٢٠٠٠: ١)؛ با وجود این ، عمدة این پژوهشها تحت عنوان «خوش بینی سرشتی» در چارچوب «نظریه انتظار ـ ارزش » یا تحت عنوان «خوش بینی آموخته شده » در قالب نظریه اسناد انجام شده است (نوری و جان بزرگی، ١٣٩٢: ١) درحالی که تعداد مطالعات در زمینه مثبت نگری بر اساس منابع اسلامی بسیار محدود است به طوری که مطالعه عبادی و همکاران (١٣٨٨) نشان میدهد آموزش مثبت نگری با تأکید بر آیات قرآن در افزایش امید به زندگی زنان مطلقه نقش مؤثری دارد.
بر همین اساس ، این پژوهش به دنبال بررسی فرضیه های ذیل است : ١ ـ آموزش مثبت نگری با توجه به منابع اسلامی بر افزایش عزت نفس زنان معتاد تأثیر معنیدار دارد.