خلاصة:
بحث از عوامل تربیت، یکی از مباحث مهم علوم تربیتی است. از میان عوامل، عامل«محیطی» جایگاه ویژهای دارد که در روانشناسی و علوم تربیتی، به طور مفصل به آن پرداخته شده است. از آنجا که قرآن کریم، مهمترین منبع و ابزار تربیت اسلامی است و پیوند ژرفی با تعلیم و تربیت دارد، مقالة حاضر می کوشد یافتههای جدید روانشناسی و علوم تربیتی را از نگاه این کتاب مقدس بررسی کند. پس از تعریف محیط و تربیت، به بررسی انواع محیط و میزان تاثیر آن بر متربّی و شیوههای سالمسازی محیط از منظر قرآن پرداخته است.
ملخص الجهاز:
این مطلب قابل قبول است که انسان میتواند در محیط ناپاک، پاک زندگی کند و همچنین در محیط های پاک، مسیر ناپاکی را طـی کنـد؛ بـه تعبیـر دیگر، شرایط محیط ، علت تامه درخوبی و بدی افراد نیست ، لیکن تأثیر آن را به عنـوان یـک عامل مهم زمینه ساز نمیتوان انکار کرد.
قرآن کریم ، در داستان حضرت مریم - زنی که از مهم تـرین و بـا شخصـیت تـرین زنـان جهان است - تعبیراتی ذکر کرده که نشان میدهـد مسـئلۀ محـیط تربیتـی قبـل از تولـد، در روحیات انسان بسیار اثر دارد و برای پرورش فرزندان پاکدامن ، باید به تأثیر ایـن امـور توجـه داشت .
قرآن کریم ، در این آیه شریفه ، مسلمانان را به پیروی از ابراهیم ع و یارانش ، بـه عنـوان یک الگوی زیبا و پر ارزش دعوت کرده و برای تشویق آنان ، مسئله مهـم «حـب فـی اللـه و بغض فی الله » ابراهیم و یارانش را سرمشق قرار میدهـد؛ چـرا کـه انتخـاب سرمشـق هـا و الگوهای پاک، با ایمان ، شجاع و مقاوم ، تأثیر عمیقی در پاک سازی روح ، فکر، اخلاق و اعمال انسان دارد.
ذکر این نمونه ها و توصیف نمونه های بسیار دیگر در قرآن کریم ، نشانۀ اهمیت الگـو در تربیت است ، که باید به آن توجه شود و برای سالم سازی محیط دوستان و همسالان ، افرادی سالمی را به عنوان دوست و همنشین ، بـه متربیـان معرفـی کـرد، تـا زمینـۀ مناسـبی بـرای شکل گیری شخصیت سالم برای آنان فراهم گردد.