خلاصة:
مرزهای گسترده شاهنشاهی ساسانی به طور قطع همسایگان زیاد و به دنبال آن دشمنان متعدد را فراهم می ساخت که نتیجه آن جنگ های پیاپی و درگیری های خونین بود. این نبردها در مواقعی اسیران جنگی به همراه داشت؛ رفتار شاهان ساسانی با آن ها درخور توجه است. رفتاری انسانی همراه با رافت اجازه زندگی مطلوب، حق انجام اعمال مذهبی و ... و در مواردی استفاده از تخصص این اسیران برای آبادانی (چنان که در ساخت برخی بناها در خوزستان مشاهده می کنیم) و یا بافت منسوجات و نیز طبابت. شاید در میان اسیران جنگی، اسیران رومی با توجه به مهارت های فنی و تخصصی آن ها بیشتر مورد توجه شاهان ساسانی بوده اند در این پژوهش تلاش نگارنده بر آن است تا با استفاده از منابع تاریخی و ذکر نمونه هایی به کاربرد اسیران جنگی در فعالیت های عمرانی و علمی آن ها در دوره ساسانی پرداخته شود.
ملخص الجهاز:
"شــاید در میــان اســیران جنگی ، اسیران رومـی بـا توجـه بـه مهـارتهـای فنـی و تخصـصی آنهـا بیـشتر مـورد توجه شاهان ساسـانی بـوده انـد در ایـن پـژوهش تـلاش نگارنـده بـر آن اسـت تـا بـا اسـتفاده از منـابع تـاریخی و ذکـر نمونـه هـایی بـه کـاربرد اسـیران جنگـی در فعالیـت های عمرانی و علمی آن ها در دوره ساسانی پرداخته شود.
شاپور دوم از دیگر شاهان بزرگ سلسله ساسانی نیز در لشکرکشی هـای خـود بـه سـمت بلاد عربستان و روم افراد زیـادی از ایـن دو قـوم را اسـیر و بـه ایـران آورد و در شـهرهای مختلف کشور جای داد وی در اولین اقدام نظامی خود پس از رسیدن به سـن بلـوغ، کـه تـا پیش از آن مادرش نیابت سلطنت او را برعهده داشت ، به سرکوب اعراب پرداخـت و تعـداد زیادی از اعراب بحرین و احساء را که در آن زمان شامل قبایل تمیم ، بکربن وایل ، بنی تغلـب و عبدالقیس می شدند را اسیر نماید سپس دستور دهد شانه های این دسته از اسیران عـرب را سوراخ کرده و حلقه هایی در آن گذرانده به سبب همین کار بود که ایرانیان او را «هوبه سـنبا» و تازیان «ذوالاکتاف» می گفتند.
»٣ اسیر تـرک را روانـه تیـسفون نماید در میان این اسیران «پرموذه» پسر شابه شاه ترک، نیز حضور داشـته اسـت کـه چـون از خانواده شاهی و دارای اصل و نسب نیکو بود، مورد احترام هرمز قرار گرفت به گونـه ای کـه شاه نه تنها تعدادی از فرماندهان عالی رتبه و بزرگان درباری را بـه اسـتقبال او فرسـتاد بلکـه شخص شاه خود تا دروازههای تیسفون به استقبال وی رفته است ٤ که این امر نـشان از رفتـار نیکوی شاهان این دوره با اسرای در بند دارد."
(
, 
, 
)
