خلاصة:
مرکزیت دینی در طول تاریخ به صورتهای گوناگون تجلی کرده است. یکی از این صورتها، بلکه صورت برترِ آن، «شهر خدا» است. آرمان شهر خدا، مبتنی بر هدف برقراری پیوند میان خدا و انسان و بازجویی روزگار وصل بشر، بوده است؛ این آرمان، گاه در روزگاران و اسطورههای کهن به صورتی خام و مبهم جلوه کرده و گاه به صورتی آشکارتر در متون مقدس نمود یافته است. زمانی هم صورتی از وجود فیزیکی به خود گرفته است. این آرمان جمعی و متعالی، در سیر اندیشه دینی به تدریج جلایی افزون یافته، با «میثاق الهی» و نام حضرت ابراهیم پیوند خورده و در نهایت نه با عنوان «شهر خدا» که به صورت «امّ القری» تحقق یافته است. از نگاه این مقاله، شریعت خاتم، سرِ درافکندن چیزی با عنوان شهر خدا و مانند آن را نداشته است؛ اما از عنوانی دیگر سخن گفته که عبارت از امّالقری و مأوای «بیتالله الحرام» است تا مقاصد عملی و متعالی چیزی که از آن به صورت رؤیایی و گزاف در قالب شهر خدا یاد میشده، با آن محقق گردد.
ملخص الجهاز:
از شهر خدا تا ام القری 1 ابوالفضل خوش منش (دریافت مقاله : ٩٢/١٢/٠٣، پذیرش نهایی: ٩٣/٠٢/٣١) چکیده مرکزیت دینی در طول تاریخ به صورت های گوناگون تجلی کرده است .
آرمان شهر خدا، مبتنی بر هدف برقراری پیوند میان خدا و انسان و بازجویی روزگار وصل بشر، بوده است ؛ این آرمان ، گاه در روزگاران و اسطوره های کهن به صورتی خام و مبهم جلوه کرده و گاه به صورتی آشکارتر در متون مقدس نمود یافته است .
فروض خدا شهرها و آرمان های آن ١ـ شهری که در مرکزیت آن پرستشگاه الهی قرار دارد و برای تقدیس خداوند بنا شده است .
این اوصاف به آنچه در برخی از کتب مقدس درباره عصر آغازین هستی انسان و گاه عصر فرجام و نجات موعود، آمده است ، بیشباهت نیست (عهد عتیق ، پیدایش ، باب دوم ؛ قرآن ، بقره ، ٣٥؛ اعراف ، ١٩؛ طه ، ١١٨ـ١١٩).
فرمانروای این شهر ماهیتی الهی دارد و با لباس انسانی بر زمین نزول کرده است تا سرنوشت خلایق را در دست گیرد و ادعاهای خدا شهری، تنها ملعبه ای در دست ایشان بوده است .
نام این شهر babylon و برگرفته از -Bab Ilani یا Bab-lli به معنای باب لله یا دروازه خدا و پیوندگاه زمین و آسمان است (حموی، ٩١ـ٩٢، ٢٦٩؛ ١٥٤ ,Robert).
این شهر از سویی خدا شهری و از سوی دیگر انحطاط و افول را تجربه کرده است .
نتیجه تعیین مکانی به عنوان شهر خدا، از روزگاران کهن و از عصر اساطیر ذهن بشر را به خود مشغول کرده و در متون مقدس ادیان نیز بازتاب داشته است .