خلاصة:
آبهای زیرزمینی از مهم ترین منابع آبهای متعارف در جهان است. در شرایط کنونی، بخش قابلملاحظهای از مصارف آب کشور بهخصوص در بخش شرب توسط منابع آب زیرزمینی تأمین میگردد. ورود آلایندههای سطحی به منابع آب زیرزمینی بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک که با محدودیت کمی و کیفی منابع آب مواجه هستند، از مشکلات جدی است. با توجه به خصوصیات هیدرولوژی و هیدروژئولوژیکی دشت رفسنجان و شرایط بحرانی وضعیت منابع آبی که در این دشت به وجود آمده است.در این پژوهش بهمنظور بررسی پتانسیل آسیب-پذیری آبخوان دشت رفسنجان نسبت به آلودگی از مدلهای دراستیک و گادز استفاده شد. نقشه پتانسیل آسیب-پذیری مدل دراستیک از تلفیق هفت لایه عمق آب زیرزمینی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، خاک، توپوگرافی، محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیکی در محیط GIS برای منطقه مورد مطالعه تولید شد. نقشه آسیب پذیری مدل گادز نیز از تلفیق چهار لایه نوع آبخوان، محیط غیراشباع، عمق سطح ایستابی و محیط خاک بهدست آمد. برای صحت سنجی مدل ها از میزان تغییرات هدایت الکتریکی در سطح دشت استفاده گردید. نتایج نشان داد که شاخص دراستیک برای کل منطقه بین 61/33 تا 183/75 است و دشت رفسنجان را به پنج کلاس آسیبپذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تقسیم بندی می کند که بترتیب 0/54، 32/93، 55/40، 10/54 و 0/59درصد از مساحت دشت را به خود اختصاص داده اند. مدل گادز نیز منطقه موردمطالعه را به سه کلاس آسیب پذیری کم(32/27%)، متوسط(67/04%) و زیاد0/69%) طبقه بندی کرد.
Groundwater is one of the most important natural resources in the world. Currently, the considerable part of Iran's water consumption, minly its drinking water, is provided from underground water sources. The emission of the surface contaminants to groundwater resources, especially in the arid and semi-arid regions with a limited water resources is a serious problem. In this research, the DRASTIC and GODS methods were used to study Rafsanjan plain's potential vulnerability to pollution. To this end, seven layers including groundwater depth, net recharge, aquifer media, soil, topography, and unsaturated zone hydraulic conductivity were produced for the DRASTIC method. In addition, to create potential vulnerability maps using GIS for the GODS method, four layers including type of groundwater, unsaturated zone, water table depth, and soil environment were combined. The degree of the changes of the electrical conductivity of the plains was used for the validation of the models. According to the results, the DRASTIC index is between 61.33 and 183.75 for the region, categorizing Rafsanjan plain to five classes of vulnerabilities including very low 0/54%, low 32/93%, medium 55/40%, high10/54%, and very high 0/59%. The GODS model, in contrast, classifies the region to three classes of vulnerability including low 32/27%, medium 67/04%, and high 0/69%. In both models, the most part of the study area was classified into medium level of vulnerability which were respectively 55.40 and 67.04 in the DRASTIC and the GODS models
ملخص الجهاز:
بررسی پتانسیل آلودگی آب های زیرزمینی با استفاده از مدل های دراستیک و گادز در محیط GIS (مطالعه ی موردی: دشت رفسنجان ) 1 مجید رمضانی سربندی 2* رضا قضاوی 3 سیامک دخانی 4 سید مصطفی مرتضوی چکیده آب های زیرزمینی از مهم ترین منابع آب های متعارف در جهان است .
در این پژوهش بـه منظور بررسی پتانسیل آسیب پذیری آبخوان دشت رفسنجان نسبت بـه آلودگی از مدل های دراستیک و گادز استفاده شد.
نقشه ی پتانسیل آسیب پذیری مدل دراستیک از تلفیق هفت لایه ی عمق آب زیرزمینی، تغذیه خالص ، محیط آبخوان ، خاک، توپوگرافی، محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیکی در محیط GIS برای منطقه ی مورد مطالعه تولید شد.
هدف از انجام این تحقیق پهنه بندی آسیب پذیری آبخوان های دشت رفسنجان بر اساس مدل های دراستیک و مدل گادز و تهیه ی نقشه های پهنه بندی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است .
1- The Electrical Conductivity (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٥) همبستگی بین تغییرات EC و میزان آسیب پذیری محاسبه شده بر اساس مدل گادز مدل دراستیک ٥٥/٤٠ درصد (٣٠٢٤/٦٥ کیلومترمربع ) از مساحت دشت را در کلاس آسیب پذیری متوسط کلاسه بندی کرد که بیشترین وسعت را به خود اختصاص داده است .
ـ اصغری مقدم ، اصغر؛ فیجانی، الهام و عطاالله ندیری (١٣٨٨)، ارزیابی آسیب پذیری آب زیرزمینی دشت های بازرگان و پلدشت با استفاده از مدل دراستیک بر اساس GIS، مجله ی محیط شناسی، سال سی و پنجم ، شماره ی ٥٢، صص ٥٥-٦٤.