خلاصة:
کشورهای جهان اسلام از جمله ایران سال هاست که به نوعی با استعمار و عـوارض ناشـی از آن به عنوان پدیده ای سیاسی ـ اقتصادی درگیر هستند؛ این جریـان مسـبب چـالش هـای زیادی در طول تاریخ چند قرن اخیر شده است . همزمـان بـا حکومـت قاجـار، در راسـتای مبارزه با استعمار عده ای از اندیشمندان به فعالیت برخاستند. سید جمال الدین اسـدآبادی از جمله این افراد بود؛ او در راه علت شناسی استعمارگری و عقـب مانـدگی، ضـعف گفتمـان آموزشی را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین عوامل شناسایی کرد و به تفکر حـاکم بـر نظـام آموزشی سنتی به چشم انتقاد نگریست ؛ و در مقالات و نامه های خود اندیشه هـای تربیتـی- اش را مطرح میساخت و در ضمن این اندیشه ها به محتوای آموزشی کـاربردی و اهـداف تربیتی مطلوب اشاره میکرد. مقاله حاضر پس از اشاره ای کوتاه بـه تولـد و پـرورش سـید جمال الدین و تکمیل اندیشه های او در خلال سفرهایش ، به بررسی و تحلیل آرای آموزشی ـ تربیتی سید جمال میپردازد تا بدین وسیله جایگاه این بعد اندیشه های او نیز دانسته شود.
ملخص الجهاز:
"ابراهیم بوچانی (کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تربیت معلم تهران ) طاهره فرهادی (دبیر آموزش و پرورش استان ایلام ) تأملی در اندیشه های تربیتی سید جمال الدین اسدآبادی چکیده کشورهای جهان اسلام از جمله ایران سال هاست که به نوعی با استعمار و عـوارض ناشـی از آن به عنوان پدیده ای سیاسی ـ اقتصادی درگیر هستند؛ این جریـان مسـبب چـالش هـای زیادی در طول تاریخ چند قرن اخیر شده است .
سید جمال الدین اسـدآبادی از جمله این افراد بود؛ او در راه علت شناسی استعمارگری و عقـب مانـدگی، ضـعف گفتمـان آموزشی را به عنوان یکی از تأثیرگذارترین عوامل شناسایی کرد و به تفکر حـاکم بـر نظـام آموزشی سنتی به چشم انتقاد نگریست ؛ و در مقالات و نامه های خود اندیشه هـای تربیتـی- اش را مطرح میساخت و در ضمن این اندیشه ها به محتوای آموزشی کـاربردی و اهـداف تربیتی مطلوب اشاره میکرد.
٢میتوان گفت یکی از اندیشه های که بعدها مورد توجـه میـرزا حسـن رشدیه قرار گرفت همین مسأله آموزش به زبان مادری بود؛ تدوین کتابی به اسم «وطن دیلـی» [زبان مادری] در الفبای ترکی برای اطفال ٣و ملاحظه برنامـه مدارسـی کـه رشـدیه در تبریـز و تهران تأسیس کرد، گویایی این مطلب است ؛ و تأکید بر آموزش به زبان مـادری از سـوی سـید جمال الدین اسدآبادی نشان از درک درست او از نیازهای نظام آموزشی دارد."