خلاصة:
جامعه شناســی ادبیــات، بــه عنــوان یکــی از جدیدتریــن حیطه هــا در جامعه شناســی، ســعی دارد تمامــی مــوارد و عوامــل تاثیرگــذار در شــکل گیری و دگرگونــی آثــار ادبــی را بررســی کنــد. در ایــن نظریــه، واقعیت هــای اجتماعــی و رویدادهــای مختلــف سیاســی، اجتماعــی و فرهنگــی و روابــط طبقــات و گروه هــا کــه بیش تریــن تاثیــر را در جریانــات سیاســی دارنــد، بــه نمایــش در می آیــد. در واقــع نــگاه جامعه شــناختی بــه ادبیــات می توانــد وضعیــت اجتماعــی، سیاســی و فرهنگــی هــر دوره را تــا حــدودی نمایــان ســازد. شــعر بــه دلیــل همراهــی دیرینــه اش بــا جامعــه و حیــات اجتماعــی، بــه عنــوان مناســب ترین محمــل تاریخــی و اجتماعــی، آثــار و نشــانه های بیرونــی جامعــه را در خــود بــه همــراه دارد و مطالعــه آن از دیــدگاه جامعه شناســی ادبــی، پاســخ بســیاری از واقعیت هــای ناگفتــه و دور از دســترس مورخــان و جامعه شناســان را در اختیــار مــا قــرار می دهــد. غــزل به عنــوان یــک قالــب شــعری پیشــرو، قابلیــت عرضــه مســائل سیاســی و اجتماعــی را دارد. در اشــعار بســیاری از شــاعران متقــدم و معاصــر نمونه هــای فراوانــی را می تــوان یافــت، کــه در آن بــه تعریــض یــا بــه صــورت مســتقیم اشــاراتی بــه مســائل اجتماعــی و سیاســی شــده اســت، از جملــه انتقــاد از امیــران و زمامــداران، انتقــاد از اوضــاع نابســامان جامعــه و بی توجهــی بــه طبقــات محــروم، انتقــاد از وابســتگی بــه بیگانــگان و... کــه در لابــه لای ســروده های شــاعران شــعر فارســی دیــده می شــود.